Adicción ás pantallas: "Non existe ningún vínculo de necesidade entre unha crianza de 10 ou 11 anos e o uso do móbil"
No derradeiro trimestre do curso escolar, o alumnado de 5º e 6º de Primaria máis de 1º e 2º da ESO dos centros educativos de Santiago de Compostela participan nun programa de prevención de adicción ás pantallas que, desde o Concello, impulsa o departamento de Xuventude. A iniciativa, confirmou a concelleira María Rozas, busca dar resposta a unha demanda crecente por parte da comunidade educativa, nomeadamente familias e profesorado que, xunto ao alumnado, expresan certa preocupación polo uso dos dispositivos móbiles entre a rapazada.
Esta actividade propón unha reflexión colectiva entre grupos de iguais que os leve a identificar pautas de uso, comportamentos de risco e ao cabo, novas condutas de autorregulación e autocontrol que acaben por integrar.
O educador social Ramón Molina é o encargado de conducir esas sesións nas que o alumnado se para a observar como utilizan o móbil e outros dispositivos. "As familias teñen papel fundamental á hora de observar, controlar, crear normas e facer un acompañamento do uso das pantallas, pero é necesario que as crianzas interioricen por si mesmos os beneficios que poden ter cada dispositivo en función da idade e os riscos asociados a un uso inapropiado e pouco saudábel".
Porén, entre os obxectivos do programa tamén está que as pautas que se debatan e se acorden nos centros educativos cheguen ás familias para que "cada unha, dentro das súas dinámicas, as vaian integrando".
Videoxogos e móbil
Fóra deste obxectivo común, Ramón Molina promove metas distintas con cada grupo de idade. "Non existe ningún vínculo de necesidade entre un neno ou nena de 10 ou 11 anos e o uso do móbil, pero en 5º e 6º atopamos alumnado que xa ten móbil, e aí é preciso intervir, ver que uso fan, abordar a necesidade de tempos de desconexión e de descanso".
Algunhas familias teñen utilizado o contrato como ferramenta para abordar e estabelecer como utilizar o móbil
En que medida o móbil interfire no descanso da rapazada? É unha das preguntas que Molina lanza ao alumnado para abrir o diálogo e favorecer unha reflexión que desemboque no estabelecemento dunha norma que, a partir da hora en que se vai durmir, o móbil fique noutro espazo. Porén, o groso do traballo que desenvolve co alumnado máis novo céntrase nos videoxogos, un elemento de ocio que ten as súas vantaxes, "como o fomento da creatividade e das habilidades visoespaciais", pero tamén riscos asociados aos tempos e frecuencias de uso e aos contidos, "xa que cada vez atopamos máis crianzas de Primaria xogando a videoxogos considerados para adultos: violentos, machistas, preocupantes". É importante saber a que xogan e con quen, di Molina. "Acompañalos significa facer o esforzo de aproximarnos, xogar con eles e descubrir como perciben os contidos".
En Secundaria, a aparición do móbil é maioritaria. "Algunhas familias teñen utilizado o contrato como ferramenta para abordar e estabelecer como utilizar o móbil", unha práctica que exixe escoitar as necesidades da outra parte e chegar a un consenso, "pero non vale de nada se o fas o primeiro día e non hai ningún seguimento nin control", confirma Molina, quen tamén aborda co alumnado de 1º e 2º da ESO os problemas de convivencia nas contornas dixitais para evitar un agravamento que desemboque en ciberbullying.
Regular a frecuencia
Cando se trata de ordenar o uso das pantallas por parte da rapazada, o tempo é importante, pero tanto ou máis éo a frecuencia, advirte Ramón Molina. "É fundamental regular a frecuencia. Por exemplo, xogo aos videoxogos un tempo estipulado na fin de semana e a semana fica liberada para outras actividades: deportivas, cultuais, de relación presencial".
Xogar todos os días eleva o risco, como tamén unha compoñente individual impulsiva e competitiva fronte a outra máis reflexiva e con habilidades socioemocionais.