Vítimas da beleza
Trátase dunha reportaxe editorial dunha revista super ventas en Bulgaria que retrata o busto masacrado de seis modelos, baixo o título de “vítimas da beleza”.
Cunha maquillaxe impresionante, conséguese que as mulleres posen perante a cámara cos rostros desfigurados, como despois dunha malleira: unha delas loce unha fenda de navalla na xugular, outra un bestial sorriso de clown na boca; outra mostra o nariz esnaquizado e mouratóns nos ollos; outra exhibe unha chaga provocada pola queimadura de ácido que lle cobre media cara. As fotos levan este pé: "Estas fotografías non se recomendan a menores de 16 anos, nin a persoas con problemas de corazón".
O sensacionalismo do formato podería levar a pensar que se trata dunha bestial campaña contra a violencia de xénero, cuestionable de calquera xeito, pero a revista non dá máis explicacións.
De todos modos, o máis desagradable nin sequera son as feridas das mulleres, senón a expresión: semella que non fose con elas a dor. Emana das súas miradas a asunción da que exhibe fachendosa unha deformidade conxénita.
Provocación conseguida: o fotógrafo verá multiplicar a súa fama a medida que lle caen os chuzos de punta (algo é algo) e a revista multiplica a venda de exemplares ante o morbo da xente; sabían o que facían.
Porén ese titular de “vítimas da beleza” debe servir de reflexión sobre a violencia no amplo espectro: ás mulleres somos receptoras universais de violencia e autoviolencia (masoquismo). Desde os corsés pasando polos tacóns de agulla, ata as actuais cirurxías de peitos ou vulvas, historicamente fomos escravas das modas, aínda que manquen. Non é de estrañar, quen non recorda aquel “para presumir hai que sufrir”, e máis tarde “parirás con dor”, o certo é que hai quen distingue o xen da dor formando parte do noso ADN.
A igrexa católica que non escatima en iconografía gore, ilústranos esa dualidade a través da mater dolorosa: o masoquismo compracente, por unha banda; e o coidado-servizo por outra. O noso padecemento ten un sentido en función do goce alleo.
En resumo: esas imaxes simplemente actualizan uns recursos misóxinos xa moi vellos.
Co agravante de que no intento necio de chamar a atención, non se lles ocorre outro motivo que frivolizar unha realidade estremecedora, que xera miles de vítimas en calquera parte do mundo, porque o machismo non ten fronteiras. Por iso con cada morte manifestamos a repulsa, a dor e a solidariedade coa vítima, porque todas somos a vítima.
Mais a violencia de xénero simbólica, quen a xulga? A incitación á violencia de xénero, tipo ao que podería levarnos estas fotos, quen a xulga?
Pregúntome que sucedería se o necio do fotógrafo retratara a un modelo de raza negra exhibindo satisfeito as pegadas duns lategazos no lombo. Non só sairía a comunidade negra a devoralo senón toda a sociedade branca en pleno, e ata o presidente dos EE.UU. Con toda seguridade ese individuo quedaría privado do seu traballo e daría cos seus ósos na cadea.
Lémbrense daquel deseñador que foi pillado nunha charla privada na que criticaba ao pobo xudeu. Automaticamente a firma Dior botouno dunha patada no cu.
Canto haberá que brear para que isto suceda. A autorregulación nos media é crucial, pero tamén se precisan mecanismos de denuncia non só cuantificadores, como os observatorios de violencia, senón sancionadores.