A débeda pública galega marca o seu récord histórico e alcanza os 12.333 millóns de euros

O debate sobre a evolución da débeda pública galega volveu esta cuarta feira ao Parlamento da Galiza. A deputada socialista Begoña Rodríguez Rumbo interpelou o Goberno galego sobre o incremento da mesma nos últimos 14 anos, sinalando que “a débeda per cápita na Galiza pasou de 1.752 euros en 2009 a 4.565 euros no segundo trimestre de 2023”. Rodríguez Rumbo acusou o presidente da Xunta da Galiza e o seu antecesor, Alfonso Rueda e Alberto Núñez Feixoo, respectivamente, de "provocar o maior endebedamento da historia da Galiza, triplicando a débeda que atoparon en 2009”. Pola súa parte, o conselleiro de Facenda, Miguel Corgos, recoñeceu esta cuarta feira na Cámara “o elevado nivel de endebedamento público". Porén, sostivo que “a Xunta recorreu a endebedamento e por suposto que se incrementou pero sempre con prudencia como recurso necesario, pero salvagardando a solvencia financeira da comunidade". Os datos achegados pola parlamentaria do PSdeG coinciden coas últimas cifras ofrecidas polo Banco de España sobre a débeda das comunidades autónomas. Neste sentido, o regulador estatal sinala que a Galiza rexistra unha débeda pública para o segundo trimestre do ano 2023 de 12.333 millóns de euros, situándose como sétimo territorio do Estado en volume. Os números do regulador estatal desmenten as previsións de endebedamento recollidas pola Xunta da Galiza na Lei de orzamentos de 2023. Naquela altura, os responsábeis do Executivo galego proxectaban unha débeda máxima para o actual exercicio de 12.250 millóns, isto é 83 millóns menos que a consolidada no primeiro semestre de ano. Nesta perspectiva, entidades como a Fundación de Estudos de Economía Aplicada (Fedea),o think tank das empresas do IBEX, abre a posibilidade de que feche nesta anualidade arredor de 12.400 millóns de euros. A situación está chamada a empeorar para 2024. A este respecto, o Goberno galego prevé que a débeda pública se situará a finais dese ano en 12.309 millóns de euros, asinando un incremento de 52 millóns en relación co proxectado para o exercicio pasado. Neste sentido, o seu comportamento atoparase na tendencia dos últimos 14 anos, onde a súa contía non deixou de medrar nun contexto de redución do investimento social. O presidente Alfonso Rueda e o conselleiro de Facenda, Miguel Corgos, no Parlamento no debate do teito de gasto a pasada semana. (Foto: Arxina) A débeda galega para 2024 O Informe económico financeiro do proxecto de Lei de orzamentos de 2024 sinala que “en canto ao nivel de débeda pública (calculada segundo o Procedemento de déficit excesivo), a finais do ano 2022, como se ten sinalado na parte de débeda, acadou o importe de 11.977 millóns de euros e prevese que a finais do ano 2023 sexa de 12.225 millóns, e a previsión para 2024, coherente co orzamento que se presenta, é de que remate o dito ano en 12.309 millóns”. A débeda pública galega tense incrementado en 8.379 millóns de euros desde o ano 2009. Se á volta do primeiro trimestre desa anualidade sumaba 3.954 millóns e equivalía a 6,8% do produto interior bruto (PIB) da Galiza, a finais en xuño de 2023, último mes con cifras, chegaba a 12.333 millóns de euros, representando 17,8% do PIB. A esta contía, compre engadir a débeda derivada da colaboración público-privada, unha vía pola que optou o Partido Popular de forma imporante nese período. O aumento do endebedamento foi constante desde 2009. Mentres o Goberno bipartito na Xunta da Galiza do PSdeG e do BNG levou adiante unha importante redución do mesmo, nun contexto de ampliación do investimento social, pasándose dunha débeda pública de 7,4% de PIB no último ano da etapa de Manuel Fraga a 6,6% en 2007, a tendencia mudou radicalmente no período de Núñez Feixoo. Neste sentido, as subas máis importantes da serie histórica correspondéronse coas anualidades de 2011, 2012 e 2017, até marcar o seu máximo absoluto ao longo deste ano. A débeda pública da Xunta aumentará en 306 millóns de euros até 2026 A colaboración público-privada O Goberno galego debe, a maiores, 1.906 millóns de euros correspondentes a diversas actuacións financiadas pola modalidade de colaboración público-privada. Precisamente, esta fórmula, moi criticada polas forzas da oposición, responde ao obxectivo de non computar a efectos contábeis como débeda pública diversos investimentos do Goberno galego. Concretamente, nesta anualidade, fará fronte por este concepto a pagos por unha contía de 137 millóns de euros. As débedas da Xunta derivadas da colaboración público-privada correspóndense co Hospital Álvaro Cunqueiro de Vigo, a autovía da Costa da Morte, a autoestrada AG-56 entre Compostela e Brión, a vía de alta capacidade de unión entre a autoestrada A-52 e a fronteira portuguesa e as vías rápidas do Salnés e do Barbanza. Así, por exemplo, os compromisos de pago do Goberno galego coa concesionaria do Álvaro Cunqueiro alónganse até 2035, ficando por pagar 770 millóns. O endebedamento da Administración galega coas construtoras adxudicatarias das diferentes vías de comunicación sinaladas é de 1.136 millóns: 217 millóns correspóndense coas obras da AG-56, 103 millóns coas obras da vía rápida do Salnés, 208 millóns coas obras da vía rápida do Barbanza, 156 millóns coas obras da vía de alta capacidade de unión da A-52 e a fronteira portuguesa e 452 millóns coas obras da denominada autovía da Costa da Morte. A Xunta dedicará 1.647 millóns en 2024 para sufragar as súas débedas A Xunta da Galiza destina no seu orzamento de 2024 até 1.647 millóns de euros para facer fronte as súas débedas. Neste sentido, as contas públicas aclaran que 1.322 millóns de euros están dedicados a amortización de débeda pública, 188 millóns a pago de xuros con entidades bancarias, investidores privados e o Estado e 137 millóns a facer fronte aos compromisos financeiros derivados das actuacións executadas mediante a formula da colaboración público-privada. Precisamente, todos estes conceptos presentan un significado aumento en relación ao pasado exercicio. O Goberno galego dedicará este ano 1.561 millóns de euros a pagar 11% da súa débeda A suba dos tipos de xuro provocada pola política monetaria impulsada polo Banco Central Europeo (BCE) déixase notar no sector público. Neste sentido, o Goberno galego prevé nos seus orzamentos un incremento nos custos dos xuros para esta anualidade de 70,5% en relación co anterior exercicio, destinando a este concepto nas contas públicas 188 millóns de euros, o que representa 78 millóns máis que en 2023. Porén, os intereses da débeda pública son diferentes, en función da súa dependencia do sistema financeiro ou do Fondo de Liquidez Autonómica (FLA). A consultora Analistas Financeiros Internacionais (AFI) vén de facer público nesta semana un informe sobre o custo do financiamento das débedas das Administracións. No mesmo, advirte dos problemas que van enfrontar os Gobernos autonómicos á hora de acometer novas operacións de crédito para facer fronte ás necesidades adicionais de financiamento.