As mulleres que traballan nos coidados a domicilio, as máis vulnerábeis ao acoso sexual

Traballar nos coidados en domicilios particulares é unha actividade de risco para as mulleres. A singularidade do posto laboral, unido á privacidade do seu desenvolvemento en cada xornada, sitúa este sector, segundo os tres sindicatos con máis representación na Galiza (CIG, CCOO e UXT), como o que conta con máis casos de acoso sexual. Non hai publicados datos concretos sobre as denuncias realizadas ante a Xustiza na Galiza relacionadas co acoso sexual no traballo e a nivel estatal o último informe publicouno o ano pasado o Ministerio de Traballo e Seguridade Social, apuntando a 50 intervencións no país en 2021. De maneira xenérica, un macroinquérito anterior, elaborado en 2019 pola Delegación do Goberno español contra a Violencia de Xénero indica que, de entre as 9.568 mulleres maiores de 16 anos que participaron neste, 6,6% sufriron violencia sexual no traballo e 17,3% identifican o agresor como persoa do seu ámbito laboral. Sobre a protección das mulleres na súa relación coa empresa, un estudo realizado por CCOO achega algunhas das eivas que, nese mesmo ámbito territorial, marcan, aínda hoxe, unha situación preocupante. Por exemplo, que en todos os sectores, no que ten que ver coa relación traballadora-empresa en 2018 un 71% dos convenios non tiña unha definición de acoso sexual e un 79% non contaban cunha definición de acoso por razón de sexo. Ademais, en 2019 un 4% dos convenios de empresa e ningún dos convenios sectoriais incorporaba definicións de acoso sexual nin de acoso por razón de sexo. Por último, o traballo indicaba que só 10% dos convenios revisados cualifican o acoso sexual como falta grave ou moi grave; no caso do acoso por razón de sexo esa porcentaxe é inferior (3%). Delegadas da CIG féchanse na Consellaría de Política Social para exixir un "convenio digno" no SAF Problema nos coidados A técnica de igualdade da CIG, Ester Mariño, asegura a Nós Diario que nos anos que leva atendendo os numerosos casos que lle chegan desde o Servizo de Axuda ao Fogar (SAF) “non atopei nunca unha traballadora que non padecera unha situación de acoso e o peor é que esta situación normalizouse”. As razóns para que se dea esta circunstancia son múltiples. “Nas casas particulares non se pode entrar, nin as propias empresas poden realizar labores de prevención nin avaliación de riscos”, sinala, “ademais está a precariedade en que traballan, con salarios baixos e o temor a despedimentos”. Mariño sinala que a maior parte dos casos teñen en común “comentarios, tocamentos ou agresións” durante a xornada laboral. Pon como exemplo este ano un domicilio na contorna de Vigo “que xa tivo tres denuncias e non se solucionou, sacan unha traballadora e poñen outra”. No seu departamento ten contabilizado, só este ano, cinco agresións sexuais neste sector. Delegadas da CIG féchanse na Consellaría de Política Social para exixir un "convenio digno" no SAF Desde CCOO, a súa secretaria da Muller, Mamen Sabio, sinala a Nós Diario, polos casos que chegan ao sindicato, que no eido do SAF “unha parte das denuncias non apuntan ás persoas usuarias e teñen que ver coa contorna, sexan por parte da familia ou de veciños” e no do traballo doméstico "tampouco se trata sempre de quen contrata". Sabio considera que a entrada en vigor do Convenio 190 da Organización Internacional do Traballo (OIT) e o caso Rubiales marcaron “un antes e un despois” na visibilización deste problema e as mulleres "teñen máis forza para denunciar". Para atallar o acoso sexual no SAF, na súa maior parte contratados por Concellos, Sabio lembra que hai “unhas bases técnicas e administrativas na adxudicación desas empresas nas que se debería exixir que se cumpra a norma”. O problema chega, explica, “cando son os propios Concellos os que non cumpren a norma”. Con esta situación, as empresas “conseguen puntuación e contratos sen contar con medidas nin protocolos”. Esta situación só podería frearse, segundo Sabio, "cunha actuación conxunta desde a Federación Galega de Municipios e Provincias (Fegamp). Denunciar ante a Xustiza Malia as dificultades en que se atopan as mulleres que se dedican a este sector para denunciar unha situación de acoso sexual, a secretaria de Igualdade de UXT na Galiza, Trinidad Campos, explica a Nós Diario que as traballadoras teñen que estar informadas de que existen ferramentas e mecanismos que axudan a presentar probas diante a Xustiza. “A inspección de traballo non pode acceder para investigar por ser un ámbito privado”, indica Campos, “mais as traballadoras poden presentar probas válidas como son gravacións realizadas cun teléfono móbil”, engade. A Fegamp reclama máis fondos para SAF e a gratuidade das escolas infantís para os concellos: "Están afogados" Neste sentido, Campos admite que “a carga de proba é o máis complicado nunha denuncia por acoso a unha traballadora do fogar”. Nos casos que coñece non foi doado conseguir contar con testemuñas aos seu favor, máis ben, "todo o contrario". Porén, unha vez presentada a proba, Trinidad Campos destaca que “a Xustiza acostuma actuar con contundencia en todos os casos que coñecemos, nos que se consegue carga probatoria abondo". Por este motivo, esta sindicalista demanda "que se achegue máis información de cara ás traballadoras para que teñan en conta que as probas poden ser moi útiles e que valen desde gravacións feitas co móbil, mensaxes que se garden a través de WhatsApp até correos electrónicos enviados pola presunta persoa acosadora".