Reportaxe

O pasado 23 de novembro foi o centenario do nacemento de Manuel Fraga e este 15 de xaneiro fanse once anos do seu pasamento. Coincidindo con estas datas, a Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica da Coruña (CRMH) elaborou o documental Camarada Fraga. Memoria dun franquista. O documental, que ten unha duración de 25 minutos, é resultado dun grupo de traballo da CRMH (Manuel Monge, Beatriz Gómez Amigo e Carlos Babío), foi presentado o pasado 12 de xaneiro no Circo de Artesáns da Coruña e está a dispor de todas aquelas entidades que soliciten a súa proxección. Este texto que publica Sermos Galiza é un resumo do guión do documental, elaborado por Manuel Monge —a realización é de Daniel Carballada—, que será entregado ás persoas que asistan ás presentacións.

A forma de vida mudou e con ela a transmisión da tradición oral. Moitas das tarefas xa non se realizan en comunidade como hai anos e isto repercutiu na forma na que as cancións -que acostumaban acompañar as tarefas realizadas en comunidade- pasan de xeración en xeración. O resultado foi a perda de moitos cantares, pois non quedaban rexistros deles en lado ningún. Neste punto é no que cobran principal relevancia as recollidas.

Cada Nadal o Apalpador abandona as montañas galegas e baixa ás casas das crianzas para comprobar se están ben alimentadas e darlles castañas para encher as súas barrigas ou carbón para quecer a súa casa, ademais de deixarlles de paso algún agasallo. Sermos Galiza achégase á realidade desta figura mitolóxica galega a través dalgunhas das referencias atopadas en textos de diversa índole e das opinións de expertos da cultura e da antropoloxía do pobo galego.

O xogo sempre estivo moi relacionado coas crianzas. Porén, xogar é necesario en todas as idades, tamén na adulta, pois favorece a creatividade, a empatía, a ambición, a actividade física e mental, e permite a concentración nun obxectivo concreto. Nun mundo marcado pola procura da produtividade intrínseca ao sistema capitalista no que o traballo é o centro da vida, o xogo semella máis importante, e necesario, que nunca. Guiada por esta filosofía, a Deputación de Lugo publicou o libro Xogos tradicionais galegos para tempos de recollida, unha recompilación do patrimonio lúdico galego.

O grupo Poetarras recoñecía nunha das súas cancións: "Eu son ecoloxista, pero haberá que deforestar algunha selva e abrir buracos novos no ceo". Con humor, criticaba a obsesión das elites mundiais por manter o crecemento económico, a pesar do esgotamento de recursos, ás veces mesmo escondidas detrás da careta do ecoloxismo. Hoxe estamos a comprobar que medrar infinitamente non é posíbel e que cómpre reducir o consumo para evitar as consecuencias do cambio climático.

Este sábado 7 de maio estará á venda a edición especial do semanario, con entrevistas a Arancha Nogueira, Álex Guillán 'Baiuca', Elsa Quintas, Daniel González, Iria Veiga, Roi Cuba, Melania Cruz, Iago Valverde, Adrián Dios e Paula Domínguez.