Colombia, máis alá do ruído

Vén de cumprirse un ano da vitoria de Gustavo Petro nas eleccións presidenciais de Colombia. O 19 de xuño de 2022 foi un día histórico naquel país. Adxectivar de histórica aquela vitoria non é esaxeración, dado que o apoio á candidatura de Gustavo Petro e Francia Márquez abría a porta a unha nova realidade, co acceso por primeira vez á presidencia de Colombia de quen non representaban nin a oligarquía nin as elites, que levaban dirixindo o país case desde a independencia. Podemos dicir ademais que a palabra "cambio", tan prostituída por organizacións e líderes políticos que só buscan a alternancia no goberno sen mudar as estruturas de poder, ten recuperado o seu significado orixinal grazas á acción de Gustavo Petro. O seu Goberno tenta poñer as bases para as reformas incluídas no seu programa electoral, reformas que en canto se apliquen suporán un cambio radical na vida do pobo colombiano; fortalecendo o sistema de saúde, creando un sistema de pensións de cobertura universal fronte á actual cobertura de só unha cuarta parte da poboación, modificando a lexislación laboral (introducindo a xornada de oito horas e a igualdade de salarios para as mulleres), mercando terras para entregar a campesiñado, desprazados e ex membros das FARC, buscando a paz cos grupos armados aínda en activo (hai uns días asinouse un acordo coa guerrilla do ELN) e dando pasos firmes no ámbito internacional para que Colombia estableza lazos de colaboración cos países veciños, e deixe de ser o portaavións do imperialismo na rexión. Nos inicios, Petro, consciente da necesidade de ampliar os seus apoios para obter maiorías nun sistema político que, aínda sendo presidencialista, é moi dependente da correlación de forzas no Parlamento, conformou o seu primeiro Goberno con presenza de representantes de algúns dos sectores políticos tradicionais, dado que algúns deles na segunda volta das presidenciais apoiaran a súa candidatura. Pero pasados dez meses podemos ver que atopa cada vez máis obstáculos no seu camiño. Golpe brando A resistencia de algúns membros do seu Goberno a apoiar as reformas levou xa a dúas crises ministeriais e, no Parlamento, reformas como a laboral e a da saúde foron paralizadas por algúns dos que até hai pouco eran aliados. A tensión ten aumentado ademais cun escándalo de supostas escoitas ilegais da súa xefa de gabinete e gravacións dun importante representante dos sectores tradicionais, ao que nomeara embaixador en Venezuela, das que se desprende que na campaña de Petro houbo financiamento ilegal. Ambos foron cesados, pero a campaña de difamación segue adiante pola acción da prensa de dereita e extrema-dereita; campaña da que participan a Fiscalía e a Procuradoría, controladas por persoas vinculadas ao anterior presidente, con rexistros en dependencias gobernamentais e investigacións a congresistas de esquerda; sumándose ao anterior as manifestacións de ex militares pedindo directamente a destitución do presidente, e poñendo como exemplo de como se fan as cousas a defenestración de Pedro Castillo no Perú. Non hai unha soa proba contra Petro, pero experiencias recentes no Brasil, Ecuador ou Arxentina dan a entender que o golpe brando está en marcha; é moi improbábel unha intervención militar, pero as actuacións da prensa e da xustiza aliñada coa oligarquía preparan o terreo por si é precisa unha saída abrupta. Todas as actuacións buscan instalar no pobo colombiano, e sobre todo nas clases populares que depositaron a súa confianza en Petro, a idea de que é un corrupto que non cumpre as súas promesas e quere acabar coa institucionalidade. Contraofensiva Diante dunha situación cada vez máis delicada, en vez de deixar caer as propostas reformistas máis profundas, Petro decidiu iniciar unha contraofensiva, chamando o pobo a defender na rúa o programa votado nas urnas. Petro decidiu iniciar unha contraofensiva, chamando o pobo a defender na rúa o programa votado nas urnas O 7 de xuño houbo multitudinarias mobilizacións en toda Colombia en apoio do Goberno; e ao remate da decorrida en Bogotá, Petro fixo un chamamento ao pobo a ser axente activo do cambio, creando asembleas populares que permitan enfrontar a sabotaxe; asembleas nas que se discutan as reformas e nas que se poida aportar e obter información non manipulada polos medios hexemónicos. Da capacidade dos partidos que apoian o Pacto Histórico e das organizacións sociais para poñer en pé unha rede ampla e estábel de democracia participativa, na que o pobo asuma o protagonismo na loita contra a reacción e na defensa do proceso de cambios, vai depender en gran parte o futuro do Goberno.