Perú: guerra xudicial, manifestación e asasinatos

Na estrada que leva á fronteira entre Arxentina, Brasil e Paraguai, hai unha pintada que expresa a solidariedade que une os pobos da América. O texto é Hugo Chávez, nun dos seus discursos cando era presidente da Venezuela. No século XXI, moitos países da América tentaron reconfigurar as súas relacións coas potencias capitalistas centrais e, sobre todo, acabar co aumento da taxa de superexplotación das clases traballadoras, ou sexa, cunha das bases da dependencia dos países americanos. A especificidade da estruturación dese proceso dependeu, en gran parte, das relacións de forza dentro de cada sociedade e do estadio de desenvolvemento da internacionalización dos procesos produtivos. Lembremos que o ciclo de golpes de Estado e os réximes capitalistas de excepción que ocorreron no continente americano, coa súa intensificación particular na década dos 70 do século pasado, tivo como un dos seus principais obxectivos reaxustar a estrutura produtiva dos países americanos. Unha das dimensións dese reaxuste foi que a forza de traballo pasase a ser remunerada por debaixo do seu valor, un proceso que atinxiu o seu momento máis crítico nos anos 90 do século XX, cando os sistemas políticos das Américas, agora democracias parlamentares burguesas, completaron a submisión ao imperialismo americano sob a hexemonía do capital financeiro. Foi o momento do chamado Consenso de Washington e dos Planos de Axuste Estrutural. A longa noite latino-americana. Ocupación de Lima Non sorprende que, no inicio do século XXI, moitos teñan comprendido que a noite estaba chegando á fin coa consolidación de proxectos políticos policlasistas, na súa maioría reformistas, que expresaban a necesidade de reexaminar a dependencia e a redistribución das ganancias. A Alternativa Bolivariana para los Pueblos de Nuestra América impulsou o principal proxecto contra-hexemónico para romper co xugo da dominación imperialista. A partir de aí, chegaron aos gobernos dos diferentes países americanos alianzas políticas que, malia a moderación reformista, espertaron temores nas clases dominantes. Até hoxe ocorreron tres 'Tomadas de Lima' para esixir a fin do réxime golpista, a renuncia de Boluarte e a liberdade de Castillo Aos poucos, comezaron a xurdir diferentes tentativas de derrubar os gobernos. A primeira foi a sufrida polo entón presidente da Venezuela: Hugo Chávez. Nese golpe de Estado, que os medios imperialistas recusaron referir como tal, comezaron a se delinear novidades en relación aos golpes dos anos 70 do século XX. Nomeadamente a guerra xurídica coñecida como lawfare: uso do sistema xudicial para perseguir disidentes, feroz campaña mediática, activismo xudicial, fiscal e parlamentar. Os casos emblemáticos foron os de Fernando Lugo no Paraguai (2012), Dilma Rousseff no Brasil (2016), Cristina Fernández na Arxentina (2022) e Pedro Castillo no Perú (2022). O golpe contra Chávez foi resolto polo pobo venezolano nas rúas. Chávez voltou á presidencia. No Perú, a partir de 7 de decembro de 2022 (cando o parlamento destituíu Castillo e a xustiza o enviou a prisión sob a acusación de rebelión e conspiración), as manifestacións impulsadas pola Entidad Única Nacional de Rondas Campesinas, que representa cerca de dous millóns de campesiños, non cesaron e a esixencia permaneceu firme: liberdade para Castillo. O golpe foi unha resposta ao proxecto común de Castillo e da propia entidade de reformar a constitución que fora sancionada durante o réxime de Fujimori (1993). Desde decembro de 2022 até hoxe, ocorreron tres 'Tomadas de Lima' (folgas xerais e grandes manifestacións na capital), a última en 19 de xullo, para esixir o fin do réxime golpista, a renuncia da asasina e usurpadora Dina Boluarte, o fechamento do Congreso, a Asemblea Constituínte, a liberdade de Pedro Castillo e das persoas detidas nas manifestacións e xustiza para os mártires e heroes asasinados pola ditadura. A iniciativa das 'Tomadas' partiu de cidades indíxenas e asociacións de barrio, ás que se xuntaron estudantes universitarios. A resposta do Goberno foi o asasinato de 49 manifestantes. Todos e cada un mortos polas Forzas e Corpos de Seguranza do Estado. A medida que a organización popular ía crecendo e as convocatorias chegaban a cada cidade do Perú mantendo o estado de mobilización permanente, a resposta criminal do Estado foi obrigada recuar. Se xa despois da 'Primeira Tomada' o Ministerio Público tivo que responder ás demandas populares e iniciar unha investigación sobre o posíbel xenocidio cometido pola presidente golpista Boluarte (e até un medio como o The New York Times chegou a afirmar "que as Forzas Represivas utilizaron tácticas letais, aparentemente en violación dos seus propios protocolos), nesta 'Terceira Tomada' en curso, aínda que houbo persoas detidas e feridas, non hai por agora noticia de se teren producido novas mortes de manifestantes.