Tirar a primeira pedra

Chamabámoslles Os Veraneantes e pasaban aquí o mes de agosto. Na miña aldea só había unha familia. Eran de Ourense, concretamente da Rúa do Paseo. Cos anos entendín que vivir nesa rúa implica unhas características de seu aínda que, ben é certo, non todo o mundo as cumpra. Os veraneantes estaban ben identificados e non se lle escapaba a ninguén a súa presenza. Iso si, a matrícula do coche -primeiro coa inicial O e posteriormente coa OU- facilitaba a localización. Logo veu a uniformización, tamén nas placas dos carros, polo que todo se voltou máis complexo, menos evidente. Os veraneantes foron fillos únicos durante moitos anos ata que todo comezou a mudar ás presas e, dun día para outro, ou case, isto converteuse nunha especie de Airbnb local. Estes días deille moitas voltas á distancia que existe entre os costumes e a cultura, entre o resultado da hibridación de coñecementos e o das mesturas aleatorias ou á diferenza entre modas e modelos. Nunha tertulia televisiva semana atrás, foi empregado o termo cultura do turismo. Pensei no turismo cultural. Non era ese. A cultura do turismo, segundo este opinador é aquela que, desde logo e sen dúbida, hai que coidar porque move centos de millóns de euros. Poucos argumentos máis irrefutables ca ese podemos coñecer na sociedade do capital. Ademais, engadía que existe un comportamento compartido extensamente entre quen entenden que o turismo xa posúe un conxunto de coñecementos, crenzas e costumes propios de cada lugar. Non sei se se refire á crenza de que o lixo se pode tirar pola fiestra do coche ou a de que un ama tanto a natureza que estaciona a furgoneta sobre unha zona dunar ou chanta unha mesa con seis cadeiras nun espazo protexido porque alí corre o vento e así lles entra dunha bocalada todo o ancestral polo nariz para para dentro ou quen cren que lles poden chamar paisano, abuelo ou xefe a calquera persoa maior que atope pola estrada cun ton entre condescendente e altivo intentando amosar unha graza que non ten. O que si se debe recoñecer é que parece que os hábitos están a ser transmitidos entre xeracións e que os pretéritos son amplamente superados polos posteriores. Xeneralizar quizais non sexa o máis conveniente pero na cultura da estatística, pouco máis se pode facer. E se sempre se afirmou que xeneralizar é de ignorantes, negar a evidencia tamén. E non só. O individualismo atopou, coma sempre, unha fenda pola que coarse e facerse forte dentro do turismo, ou máis precisamente, actúa dende o cerne da acción de visitar lugares para coñecelos, valoralos positiva ou negativamente e respectalos. Xa non se trata só diso senón de facer o que a un lle pete porque quere, porque pode, porque ten os medios, a oportunidade e a intención. Onde non hai respecto, non pode haber cultura. Interromper o ciclo reprodutivo das píllaras das dunas non é un acto subversivo. Escribir con xiz as nosas fazañas no medio da praza do Obradoiro, tampouco. Suxeitos activos e pasivos Pero en que lugar estamos quen sufrimos estas situacións? En dous: somos suxeitos activos e pasivos dentro e fóra do noso territorio. Somos obxecto de intervención por parte de quen vén pero tamén intervimos no propio lugar como consecuencia desta situación. Esta realidade muda os nosos hábitos, obríganos a elixir entre ser displicentes ou intransixentes ante determinados comportamentos. Exíxenos estar en constante loita. Violéntanos porque temos que termar do fogar e, ao tempo, abrir as portas. Porque temos que pagar un sobrecusto desalentador polas nosas casas pero cáenos ben o veraneante que todos os anos nos visita e que se acaba por converter en parte da nosa paisaxe estival, porque non podemos alugar piso pero os nosos veciños poden custear os estudos dos fillos grazas aos alugueiros vacacionais. Un despropósito que nos deixa, como sempre, a nosoutras á intemperie. Cando hai unhas semanas me acheguei a Compostela, uns peregrinos comían, sentados no chan, unhas pizzas. As vistas, sen dúbida, eran maxestuosas. Uns metros antes, alguén escribira con xiz, sobre unha pedra dos soportais, que estivera alí. Engadiu un corazón e a data. O conxunto de costumes, crenzas e coñecementos que comparte unha comunidade organizada son base da cultura. Sen unha reflexión profunda e xenerosa, a cultura do turismo ha ser caldo dun pequeno monstro globalizado e carente de identidade. Quen tira a primeira pedra?