O viño tostado continúa a tradición

Na Galiza consérvase un viño con historia que estivo a piques de desaparecer durante a ditadura franquista: o tostado. Datado documentalmente no século XVII, aínda que é con probabilidade moi anterior, foi unha das bebidas imprescindíbeis das grandes casas e pazos, sobre todo nos días de festa. Producíase en todo o país, mais mantense hoxe en dúas comarcas vitivinícolas: O Ribeiro e Valdeorras. Na primeira, o seu Consello Regulador amparouna en 2005 e desde aquela varias adegas o producen, como Reboreda-Morgadío e a Cooperativa Viña Costeira. Difícil de cuantificar polo seu proceso específico de elaboración, fontes da DO Ribeiro indican a Nós Diario que nos últimos dez anos foron certificados 7.611 litros. Desde a DO Valdeorras, o seu técnico auditor, Rodrigo Enriquez, indica a Nós Diario que a produción anual está nos 500 litros anuais. “Hai que ter en conta que o rendemento de elaboración está en ao redor do 10%, habería que secar 1.000 kg de uva para obter 100 litros deste viño”, recorda. Na actualidade, nesta DO teñen inscritas catro adegas diferentes. A primeira en recuperalo foi a SAT Santa Marta de Vilamartín de Valdeorras e a que conta con máis produción co selo de garantía é o da Adega Pago de los Capellanes situada en Seadur, parroquia do municipio de Larouco con moita tradición na elaboración de viños tostados. O Tostado: umha joia do Ribeiro Un viño “excepcional” Unha das persoas que máis estudou o tostado, e cunha obra dedicada en exclusiva a este viño publicada en 2020, é o historiador Xavier Castro. “Quedou esquecido, mais para min é o produto galego gastronómico máis importante en calidade e por ser totalmente natural”, explica a Nós Diario. Para este investigador, hai varios motivos polos que este viño foi relegado no seu consumo. “Primeiro o seu prezo, sempre foi unha bebida para as elites, e despois o fracaso da iniciativa empresarial de producilo, que chocou cunha competencia doutros viños doces con mellor promoción”, analiza Castro, “ademais, non era un produto moi rendíbel no momento e non houbo relevo xeracional”, agrega. Por último, sitúa o golpe de Estado de 1936 como “un momento chave no que foron asasinados ou tiveron que exiliarse moitos adegueiros”. A viticultura artesanal pode salvar o futuro do viño do Ribeiro? A recuperación partiu, segundo o historiador, das directrices europeas que incentivaban produtos singulares a partir dos 80 “e tamén do cambio de mentalidade das persoas responsábeis das adegas que cultivaron máis treixadura e caíño”. A súa excepcionalidade tamén está na elaboración. Aínda que hai competencia, Castro lembra que “nos casos do Xerez e o Porto, por dar algúns exemplos, emprégase un reforzo de alcohol que non ten o noso tostado”. Con todo, o viño doce galego pode chegar aos 16º ou 17º “a través da pasificación e a fermentación”. Estas características explican o seu prezo, que pode superar hoxe os 100 euros por litro.