O Día da Galiza Mártir homenaxea as vítimas, que facemos cos vitimarios?

Estas páxinas titulaban así unha información: "Os actos da Galiza Mártir percorren o país". É para celebrar que 19 concellos programasen actos de homenaxe a Alexandre Bóveda, lembrando o seu asasinato o 17 de agosto de 1936, e a todas as persoas vítimas do fascismo na Galiza. Por outra parte, un número especial do Sermos Galiza recollía un traballo de Xoán Carlos Garrido sobre "A simboloxía da vitimidade", con numerosos lugares da memoria por todo o país como homenaxe a esas vítimas. Pero que facemos cos vitimarios, é dicir, os verdugos, os protagonistas da represión criminal, golpistas e cargos públicos do franquismo? Seguen aí en case cen concellos de Galiza, tamén nos gobernados pola esquerda, dando nome a rúas e recibindo distincións: fillos adoptivos e predilectos, alcaldes de honra, medallas, etc. Sabemos quen son, como moi ben recollía o libro Os nomes do terror, publicado por Sermos Galiza S.A. en 2017. Estamos ante unha auténtica vergoña nacional, que non pode tolerar unha sociedade democrática, nin tampouco as vítimas do fascismo. Branqueo do fascismo Paréceme ben que estes actos, tanto o Día da Galiza Mártir como o celebrado no Parlamento galego o 7 de xuño de 2023 de homenaxe a Alexandre Bóveda e ás vítimas galegas do franquismo estean abertos a todas as forzas políticas que queiran participar, pero preocúpame que poidan utilizarse para un branqueo do fascismo polas intervencións institucionais e pola asistencia de representantes da dereita, non sinalando a quen protagonizaron crimes de lesa humanidade. Nalgún deses discursos non se fala para nada de verdade, xustiza e reparación. Así, no citado acto no Parlamento galego de inauguración dunha escultura titulada "Concordia, paz e liberdade", o presidente Miguel Ángel Santalices faltaba á verdade cando definía a sublevación ou golpe de Estado contra o goberno lexítimo da República como "alzamento militar", recollendo así a cualificación de "Alzamento Nacional", que sempre fixo o fascismo. En Galiza non houbo guerra civil en 1936, senón un auténtico xenocidio, pero Santalices falaba no seu discurso dunha "guerra fratricida", que Feixoo define como "unha pelexa entre avós". Todos aspiramos a construír unha sociedade libre e democrática, pero Santalices camuflaba unha sublevación militar e fascista falando de "construír un mundo libre de calquera tipo de violencia, bélica, política, terrorista como a de ETA". Despois facía referencia á "barbarie duns e doutros", equiparando a fascistas e demócratas, é dicir, o típico discurso dos gobernos de PP e Vox que substitúen as leis de memoria histórica por "leis de concordia", que branquean os crimes do franquismo. PP e Vox substitúen as leis de memoria histórica por "leis de concordia" que branquean os crimes do franquismo No acto na Caeira do 17 de agosto estiveron presentes, ademais de representantes do BNG e PSOE, dirixentes do PP como Rafael Domínguez, portavoz municipal no concello de Pontevedra e vicepresidente da Deputación, Ángel Moldes, alcalde de Poio, e José López, conselleiro de Cultura, que definía o asasinato de Bóveda como "unha desgraza inxustificable". O Día da Galiza Mártir debería aproveitarse tamén para facer pedagoxía política, lembrando que a dereita impide no Parlamento galego que Galiza teña unha Lei de Memoria Histórica propia, así como a institucionalización a nivel nacional do Día da Galiza Mártir; que elimina as axudas da Xunta ás asociacións memorialistas e que se nega a declarar a illa de San Simón como lugar da memoria; que o congreso fundacional de AP, despois PP, presidido por Fraga en marzo de 1977, rematou con 3.000 congresistas en pé con gritos de Franco, Franco; e que foron dirixentes de AP quen promoveron a Fundación Francisco Franco para continuar facendo, até hoxe, apoloxía do fascismo. Pode haber xustiza coas vítimas do fascismo cando na Coruña quedan 378 elementos contrarios á memoria democrática (254 son de placas do INV franquista co xugo e as frechas), 65 en Ferrol, 64 en Santiago (22 ministros da ditadura conservan rúas e distincións), 38 na Deputación da Coruña, 14 en Lugo, 14 en Betanzos e 12 en Ribeira? Non escoitei nas últimas campañas electorais o compromiso das forzas políticas de esquerda para retirar as rúas e distincións a golpistas, represores, ministros, alcaldes ou gobernadores civís na ditadura. Non podemos falar de acabar co Réxime do 78 se os verdugos conservan todo tipo de distincións. En 2007 aprobábase a Lei de Memoria Histórica, teremos que esperar outros 17 anos para acabar con esta vergoña? Agora, como sempre, non podemos calar!