O relato de verán: 'A maxia da avoa' (III)

Miña nai ía buscar matalobos ao monte é dicir, o que nos coñecemos hoxe en día co nome de árnica. Contoume que cando chegaba á casa, logo do traballo e da escola, no caso de aparecer coas pernas e os brazos rabuñados, a avoa botáballe o preparado das feridas que había en case que todas as casas da zona, pese que cada casa tiña o seu propio receitario. Miña nai coñece ben esta receita, malia ser das poucas que podía que preparar, pola condición de irmá maior, acostumaba a facer traballos fóra e axudar ao seu pai. Disque gardaba as follas de árnica nunha botella chea de augardente cada ano, logo da recolección e que ao pasar o tempo, esta combinación adquiría propiedades anti inflamatorias e cicatrizantes. Á pobre, aínda lle alumean os ollos cada vez que me conta, que meu padriño (o seu irmán) o mandaron á sega a Castela con nove anos de idade. Fórono levar a estación de tren de Baños de Molgas, levaba posta unha camisa de manga longa, un pantalón de tergal remendado, na súa man unha maleta de madeira de escasos sesenta centímetros con outra muda, un anaco de pan e tantiño touciño para o camiño. Relata case como se estivera aínda naquel intre, como cando chegou meu padriño lle tivo que aplicar unhas cataplasmas por mor duns furúnculos. Contou como empregou as follas secas, flores e raíces en infusión, macerada e como quentaron no ferro da cociña, o bulbo dunha azucena para aplicarllo a modo de cataplasma, conseguindo un efecto drenaxe e a rápida curación. Grazas ao coñecemento da avoa, que sempre soubo moito de plantas e rituais, ou como miña nai di, de bruxarías, lograron alivialo. —Entón a vida non era doada para ninguén! -salouca a miña nai sempre que o conta- Había ser hoxe! Trago saliva, véñenme as bágoas aos ollos, achégome ata a biblioteca e collo nas mans “Memorias dun neno labrego”, desta volta coa intención de lérllelo a miña nai, coa esperanza de que o libro conte máis ficción que realidade. Síntome impotente, non podo volver atrás, non podo evitar o sufrimento da miña familia e a pelota regresa ao peito coa intención de oprimir ao máximo e case instalarse de forma permanente. Disque gardaba as follas de árnica nunha botella chea de augardente cada ano Nove anos tiña o meu padriño cando foi a Castela, nove aniños! Entón o poema de Rosalía bate con forza, con máis forza que nunca: ¡Casteláns de Castela, / tendes corazón de aceiro, / alma coma as penas dura, / e sen entrañas o peito! // En tros de palla sentados, / sen fundamentos, soberbios, / pensas que os nosos filliños / para servirvos naceron. Miña nai emocionase coa historia e atopa en Balbino un familiar ao que lle muda o nome, como a cada unha das personaxes da historia. A tía Carme que axuda a Balbino en varias ocasións e sempre o comprende, podería ser a súa propia tía Bienvenida. Neiras tamén relatou ben a historia do padriño de miña nai. —Así, como di a historia, así vivimos nós. Da casa marcharon para as Américas varios irmáns da avoa Rosa, Cuba foi o lugar que escolleron para vivir. Morreron novos, a avoa salucaba que Fidel matara a seus irmáns, pero ela nunca perdeu contacto coa familia, e menos coa súa cuñada. Nunca coñecín á tía María en persoa, pero conservo as cartas que lle mandaba á avoa por avión naqueles sobres brancos cos bordos vermellos e azuis, máis dunha vez lle fun ler a correspondencia, por que ela non aprendeu a ler nin escribir e polo tanto, tamén fixen de escribinte da avoa, non vaiades pensar que non era un traballo re numerado, ela pagábame cen pesetas por escribirlle a carta e por ir metela no buzón de correos á Alameda de Ourense. Era moi fermoso como se “parafraseaban” as dúas cuñadas, resultaba peculiar que empregasen o castelán para comunicarse. As cartas sempre empezaban así: —Bien querida hermana María, aguardo que al recibo de esta carta te hayes bien de salud, yo gracias a Dios, me encuentro bien. [Continúa esta sexta feira]