Carlos Pereira, Director do IARCUS: "O quecemento global trae novas patoloxías no mar"

—De Instituto de Acuicultura a Instituto de Investigación do Medio Acuático para a Saúde Global (iARCUS). Cal é a razón deste cambio de nome? Como Instituto de Acuicultura levabamos anos colaborando con outros centros da universidade, relacionados con temas médicos, e decatámonos de que a acuicultura non é só o cultivo de animais. Tamén ten o seu efecto no medio natural así como na propia saúde humana e viceversa. Coincide coa tendencia na Unión Europea, desde hai tempo, de non enfocar os temas de maneira específica e abordalos dun modo multifactorial, en colaboración con outros grupos e liñas de investigación. Nós temos a nosa experiencia, fundamentalmente, en saúde animal, e sumamos máis contornas. Creamos primeiro unha plataforma en 2021 con múltiples mesas de traballo nas que entraba, por exemplo, como a saúde humana pode afectar ao medio natural ou como a saúde medioambiental pode prexudicar a saúde animal. Daquela, descubrimos que nos faltaba divulgación e sumamos o grupo de ciencias da educación que está especializado na difusión, en como explicar a resiliencia e a adaptación ao cambio climático no medio natural. Con este equipo decidimos que era o momento para constituír un instituto. —A incidencia do denominado cambio climático marca parte das súas liñas de investigación? Moito. Eu son patólogo e estoume especializando en cambio climático. Preocúpannos as novas patoloxías de peixes e de moluscos que están aparecendo debidas ao quecemento global. Hai moito máis do que estamos descubrindo e aflora polos cambios nas condicións do medio acuático. É preocupante. Estamos traballando moito na construción dunha rede que comezamos na Galiza, pasou a ser estatal e agora solicitamos unha ampliación a nivel europeo. Queremos saber que hai no medio natural que poida estoupar en calquera momento. E no medio non só está o risco para a acuicultura galega senón tamén para o propio ser humano. Poden ser as algas un substitutivo dos antibióticos? Os coellos teñen a súa resposta —Como cualificaría a saúde do mar galego tendo en conta os estudos do instituto? Temos que coidar as nosas rías. Están razoabelmente ben coidadas mais non son alleas aos contaminantes que estamos provocando nós. Algúns dos estudos do noso grupo atoparon a presenza de drogas e medicamentos na auga do mar nas proximidades de poboacións costeiras. Estamos traballando en avaliar se estes medicamentos están presentes en tecidos de moluscos. Hai que ter en conta que os mexillóns teñen unha capacidade de filtración enorme polo que tamén ten un efecto de concentración deses produtos que logo liberan para formar sedimentos baixo as bateas creando un efecto depurador. —Preocupa tamén a contaminación producida por verteduras? Claro, no caso dos microplásticos é unha preocupación a nivel mundial. Hai que controlar que non pase e non hai outra maneira que a vixilancia permanente. Por este motivo os proxectos de investigación de aplicación directa son importantes ao ser a única forma de saber como están as rías. USC e Fundación Caixa Rural asinan un convenio para a convocatoria dun contrato pre doutoral con finalidade investigadora —Contan con recursos económicos abondo para investigar? É un tema sensíbel. Nós non somos un centro singular para a Xunta da Galiza. O noso orzamento anual é de 3.700 euros mais conseguimos un rendemento de máis de 200 euros por euro estrutural que recibimos, por ese motivo podemos seguir investigando. Con entidades asociadas temos facilidades para conseguir financiamento mais é complicado que sexa para o persoal que traballa aquí. Agora mesmo presentámonos a unha convocatoria para captar talentos sénior e mellorar mais hai moita concorrencia.