'Likes' ata morrer

Os dez lugares da Costa da Morte que te sorprenderán. Esta poza natural está a menos de media hora de Santiago de Compostela. A ruta que non te podes perder este verán. As cinco rutas en coche máis espectaculares de Galicia, os lugares de Porto aos que non van os turistas... e así ducias de titulares nos medios de comunicación tanto nas súas versións en papel como en web. Son cabeceiras cómodas que proporcionan grande atención de xeito moi económico e iso supón, claro está, negocio. Aínda hai máis: dende a explosión das redes sociais practicamente calquera usuaria ou usuario virou en prescriptor turístico en traxe de gurú local. Innumerables contas tratan de descubrir ata o máis pequeno e recóndito lugar que teña, ou se lle supoña, algún tipo de interese natural ou paisaxístico ou, simplemente, que sexa instagrameable. Nunha primeira aproximación sorprende a fatuidade de pensar que a estas alturas da historia, en Europa, alguén poida descubrir algún lugar ou paisaxe. En realidade, o máis probable é que miles de persoas, antes, tiveran o bo criterio de non difundir a localización ou contar as marabillas de determinados lugares. Presión turística Porén, esta tendencia ten precedentes cargados de boas intencións. Coa eclosión do movemento ecoloxista, xa hai décadas, tomáronse (tomamos) determinadas frases como certas. Unha delas foi o de só se protexe o que se coñece, de aí que a divulgación de determinados lugares, paisaxes, animais ou plantas foi, e segue a ser, un eixo fundamental do activismo ambiental que incluso calou en estamentos administrativos onde se pensou que a promoción turística de determinados enclaves os salvaría da destrución. Isto non detivo a devastación de contornas ao longo e ancho do país, de calquera país, dos xeitos máis inimaxinables, polo que semella que a ben-intencionada frase non se correspondía coa realidade. En realidade, a devastación da biodiversidade e as paisaxes depende do fortes que sexan as pretensións económicas para os territorios. O turismo, incluso de proximidade, é unha actividade máis que tamén incide sobre o territorio A explotación forestal, enerxética, gandeira, agrícola, mineira, a creación e ampliación das vías de transporte, a urbanización metastática son, entre outras, os eixos sobre os que xira a xestión territorial. Semella que ninguén caera na conta de que a actividade turística, incluso de proximidade, é unha actividade máis que tamén incide sobre o territorio. E agora, para un lugar pouco frecuentado que pode quedar hai unha lexión de avezados descubridores. Non é amor ao territorio, á biodiversidade, ás paisaxes e á cultura o que motiva este comportamento estandarizado. O amor é o coidado. Divulgar todos os espazos, toda a biodiversidade, todas as secretas e recónditas paisaxes trouxo o seu consumo pero non a súa apreciación e, na maior parte dos casos, non aportou moita protección. Podemos poñer moitos exemplos no propio país. Un deles pode ser ese areal que todos coñecemos, pouco frecuentado ata hai pouco e que o concello se empeñou en divulgar, mesmo con vídeo a vista de dron; non hai instagramer que por alí pase que non faga un post ou un reel. Neste espazo aniñaban as píllaras das dunas, unha especie protexida, e raro era atopar alguén por alí. Hoxe, apenas aniña outra cousa que non sexan vehículos de todo tipo e persoas atravesadas por un desaparecido misticismo atlántico substituído por latas valeiras de cervexa e sucio papel hixiénico entre os fentos. Por suposto, isto non supón un incremento real da rendibilidade do turismo no propio concello, antes ben, máis gastos a afrontar. Outro exemplo pode ser o de un dos mellores parques naturais galegos, o que limita co Bierzo e que acolle algúns dos compoñentes máis exclusivos da biodiversidade galega que se verá devastado por unha autoestrada innecesaria e inimaxinablemente cara pero exixida polas tres principais forzas políticas do país. Nin a declaración como Parque Natural é quen de frear a destrución. Fotos perversas Temos xa evidencia científica do inmenso problema que supoñen as redes sociais para a conservación da biodiversidade. Vense de publicar un artigo na revista Science of The Total Environment (Davis et al., 2024) titulado Liked to death: the impacts of social media and photography on biodiversity no que se amosa o dano directo e indirecto da divulgación en redes sociais de flora e fauna de fotografías para alimentar o ciclo perverso das redes sociais. Así como non se entendería que un mago ou maga desvelaran os seus trucos de maxia, tampouco se entende que ninguén conte, hoxe, a localización de animais, plantas ou lugares de interese. Así que se lles tes algún tipo de afecto pensa que, se cadra, está ben permanecer en silencio. Non fagamos boas as verbas de Unamuno: "O amor precede ao coñecemento e este mata a aquel".