memoria

É mentira que a morte se anuncie. Por moito que sexa unha visita esperada, a súa comparecencia sempre golpea coa intensidade do imprevisto, sempre deixa tras de si un pouso de irrealidade. O mundo do teatro sente algo así despois da desaparición de Francisco Pillado Mayor, Pancho Pillado. 

durante o Holocausto, o violín asumiu un papel especialmente extraordinario para o pobo xudeu. Para algúns deses músicos, o instrumento era unha sorte de liberación; para outros, significou mesmo a salvación das súas vidas; para outros moitos, o violín deulles conforto na hora máis escura.

A historia escríbena os gañadores, e eses sempre son homes. O relato que nos chegou foi escrito con perspectiva masculina, e este moitas veces esqueceu (intencionadamente ou non) a contribución das mulleres ao presente. Nas artes ou nas ciencias existe un legado de mulleres que hai que rescatar e pór en valor. Isto tamén sucede na arquitectura.

Cantas rúas e distincións conservan Hitler en Alemaña ou Mussolini en Italia? Cantos ministros desas ditaduras criminais teñen hoxe distincións? O réxime de Franco foi cualificado polas Nacións Unidas en 1946 ao mesmo nivel que os de Hitler ou Mussolini, é dicir, unha ditadura criminal. Após trece anos da aprobación da chamada Lei de Memoria Histórica, 32 ministros dos gobernos da ditadura aínda conservan na Galiza 73 distincións, ademais das de Franco. Resulta unha vergoña de Estado, un caso único en Europa, pero despois de máis de 50 anos de branqueo do franquismo, é presentado como unha situación normal e o Estado español como unha democracia avanzada.

A memoria constitúe a columna vertebral da identidade. Os chamados lugares de memoria son unha intersección entre o histórico e o afectivo que acaban erixindo os fitos nos que se apoia a conciencia dun pobo. Nun país cuxa Historia foi escrita, na súa meirande parte, por estudosos que desdeñaron o seu papel, estes lugares deben reconstruírse de xeito que recuperen o seu papel de motores da autoconciencia. A Pasaxe, o porto de Camposancos (A Guarda), pode ser un exemplo de espazo onde se entrecruzan as voces desa Historia. 

O penal de San Cristóbal foi, tras a guerra civil, un inferno para centos de galegos que sufriron a represión franquista. A situación era tan terríbel que moitos deles decidiron participar na grande evasión do forte do navarro monte Ezkaba. O resultado: 55 deles foron asasinados cando os vixiantes os atoparon vagando de noite, famélicos e descalzos. De moitos nunca máis se soubo. Agora, acábase de identificar o primeiro galego nunha foxa común da zona.

O ditador recibira este nomeamento en 1939, após finalizar a Guerra Civil.

O proxecto de Lei da memoria fixa multas pola destrución de foxas comúns.

O 21 de xullo o historiador Erik Carlsson-Brandt Fontán defendeu a súa tese de doutoramento. O traballo de investigación, baixo o nome ‘Arqueoloxía do Poboamento Rural na Galiza Romana: as Villae e outras formas de ocupación do espazo (s. I-V d.C)', foi dirixido polos profesores Fermín E. Pérez Losada e José Manuel Caamaño (quen non puido ver os resultados da investigación tras falecer en 2019). O traballo desenvolveuse no eido da Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS).

Dores é unha curtametraxe documental de Maite Martínez, Coral Piñeiro, Laura Piñeiro e Clara Miñán. Nela tratan de mostrar algunhas das pegadas que o franquismo deixou na Galiza nas pequenas vilas, lonxe dos grandes focos mediáticos. A obra permite, en palabras das súas creadoras, “entrar en contacto con relatos que requiren de gran sensibilidade á hora de tratalos”.

14 anos despois da Lei de memoria histórica aprobada no mandato de Zapatero, o Consello de Ministras e Ministros dá o visto e prace á norma de memoria democrática, que anula as sentenzas dos órganos xudiciais usados para a represión e ilegaliza a fundación que xestiona o Val dos Caídos. 

Centos de persoas participaron este domingo, cando se cumpren 85 anos do golpe de Estado, no acto organizado pola Iniciativa Galega pola Memoria nun espazo que durante a ditadura franquista funcionou como campo de concentración e de represión.

Unha homenaxe a vítimas do franquismo que terá lugar este domingo en San Simón, na ría de Vigo, demandará a súa declaración como Illa da Memoria.

O primeiro filme de Pablo Romero-Fresco estréase no certame.

A obra 'Estendendo a rebelión. sindicalistas marítimos galegos na América Atlántica 1875-1930' foi a escollida polo xurado do XIII Premio de Ensaio Manuel Murguía da Deputación da Coruña.

Beatriz García Turnes (Santiago de Compostela, 1973) ven de publicar con Editorial Galaxia Esta noite hei de ir a verte, unha novela xuvenil de misterio sobre unha mestra que chega a unha vila galega no ano 1964 e alí acontecen eventos estraños. A escritora e filóloga conta ademais con outras publicacións no mercado como A lingua galega entre 1875 e 1916. Situación social e consciencia idiomática (2004), a Vida e obra de Ramón Piñeiro (2009) e o ensaio Antera de Quental e Teófilo Braga e a súa relación coas letras galegas (2016).

O casoiro de Milia de Wessex e  Rodrigo Romaes explícase no marco dos intensos contactos diplomáticos desenvoltos polos reis galegos diante doutras monarquías europeas.

Tras a edición de "resistencia" do ano pasado, o Festival Sinsal volve á illa de San Simón entre o 23 e o 25 de xullo. O encontro regresa á súa esencia: tres días de convivencia nun espazo natural e de memoria histórica que propón proxectos contemporáneos atípicos para gozar dunha experiencia que vai máis alá 
da música. As entradas para os eventos poranse á venda nos próximos días

Vítimas do franquismo e colectivos memorialistas accederon onte por vez primeira aos xardíns do Pazo de Meirás, que abrirán definitivamente ao público xeral o vindeiro domingo.