Reivindicar “un símbolo da Terra” que “conxuga particularidades do patrimonio material e inmaterial” da Galiza é o declarado obxectivo do libro colectivo sobre o Panteón Real que vén de publicar o Concello de Compostela baixo a coordinación da asociación cultural O Galo. Cinco autoras e un poema de Otero Pedrayo conforman o volume.
O 22 de xuño homenaxeamos nas localidades de Vilanova de Lourenzá e Mondoñedo os loitadores antifascistas Luís Trigo Chao, O Gardarríos e Antonia Díaz Pérez, asasinados polo franquismo na madrugada do 24 ao 25 de xuño de 1948. A súa traxectoria militante ao servizo da causa dos máis, a loita firma contra o fascismo nunhas condicións de clandestinidade e as circunstancias da súa morte a mans dos corpos represivos da ditadura abondan para explicar as razóns dun acto que rescata para a esfera pública a memoria resistente de centos de xeracións de mariñaos.
Era apenas un feixe de papeis de diversa condición: “Notas, retallos, textos escritos a man aproveitando a envoltura de paquetes de tabaco (picadura), mesmo papeletas do referendo do Estatuto de 1936”. Gardaban unha memoria insólita e terríbel, a de Manuel González Fresco, fuxido ao monte na segunda metade de 1936. Con eles, o xornalista Víctor Freixanes compuxo hai 40 anos un título pioneiro, hoxe de culto e reeditado logo de anos fóra das librarías: O Fresco. Memorias dun fuxido (1936) (Xerais).
Resgatamos, a través de imaxes, a figura de María Dolores Jaso Ramírez, sor María Ángeles, máis coñecida como Lolita Jaso, unha das persoas que mellor representou a ética sobre a represaliada cidade de Tui, onde nacera en 1923. Eis un extracto da peza publicada no número 350 do semanario en papel Sermos Galiza.
Estado, poder e estruturas políticas na Gallaecia. Séculos II A. C. - VIII D. C. é o libro que presentará esta quinta feira, 13 de xuño, Martín Fernández Calo. En palabras do arqueólogo Francisco Calo Lourido, “un magnífico ensaio con voación globalizadora, dunha madurez infrecuente nun investigador que está comezando a súa carreira científica”.
Daniel Calzado Poceiro, galeguista, fora alcalde de Tomiño na II República. Exiliado en Bos Aires, destácase como activista político e cultural. As imaxes, datadas de 1951, 1952, rexístrano de volta en Galiza. Visita a Editorial Galaxia, en Vigo, e ao seu redor atópanse Otero Pedrayo, Ramón Cabanillas, Francisco del Riego, Manuel Gómez Román, Illa Couto.
Hai 71 anos que unha contrapartida fascista asasinou en Lourenzá a Luís Trigo Chao, O Gardarríos, guerrilleiro antifascista e socialista, e a súa compañeira Antonia Díaz. Unha comisión popular volve organizar unha homenaxe á súa memoria o 22 de xuño, sábado, en Mondoñedo e Lourenzá.
Lidia Torres, estudante do instituto Marco do Camballón, en Vila de Cruces, nunca sentira falar de Benigno Andrade García, o Foucellas. Até que o Clube da Lingua do centro lle propuxo que preguntase na casa. Torres e outras 36 alumnas regresaron con 37 historias de vida, anécdotas de aire lendario e testemuños referidas ao paso do mítico guerrilleiro antifascista por esa comarca do interior galego.
Hai corenta anos, o 20 de maio de 1979, milleiros de persoas convocadas pola Asemblea Nacional-Popular Galega marcharon sobre Xove para amosar o seu rexeitamento ao proxecto da central nuclear. A mobilización, apoiada polo conxunto do movemento nacional popular galego, representou un golpe decisivo ao proxecto de Fenosa.
O pleno da Coruña aprobou a moción presentada polo BNG pola que se insta á retirada do título de Fillo Adoptivo a Manuel Fraga Iribarne e a Laureano López Rodó. Só contou coa oposición do PP e trátase da segunda moción que triunfa após facelo en Ferrol.
Hai más dun século que aparellos mecánicos sucan os ceos de Galiza. A reconstruír esa travesía dedica os seus esforzos Xerardo Rodríguez Arias, autor dun volume de referencia centrado en Compostela e a piques de finalizar outro de ámbito nacional. E, como todo esforzo por coñecer a historia, del tamén se extraen leccións para o presente. Non é a menor o que cualifica de “absurdo total”: a ordenación aeroportuaria de Galiza.
A carballeira de Conxo acolle por segundo ano a Festa do Banquete, que chega cargada de diversas actividades durante os días 3, 4 e 5 de maio para lembrar aquel Banquete Democrático de 1856.
A pasada quinta feira o Pleno municipal de Ferrol daba luz verde a unha moción presentada polo BNG para lle retirar os honores e distincións concedidas a Manuel Fraga durante a ditadura, cando era ministro de Información. Conversamos ao respecto con Iván Rivas, portavoz do Bloque en Ferrol.
Fraga deixa de ser Fillo Adoptivo de Ferrol grazas á moción aprobada polo pleno do concello e que contou cos votos en contra do PP e dúas abstencións.
O vínculo de Galiza coa Revolução dos Cravos é de longa data. Emocional e política, cada 25 de abril esa conexión celébrase por todo o país. Este ano, 45 aniversario, a Associaciom José Afonso (AJA) programa os seus actos en Compostela, a comezar por unha exposición de carteis na Fundación Eugenio Granell.
Como tres xornalistas soldados procedentes de Galiza relataron as guerras coloniais españolas no Rif ocupa a metade do novo libro do historiador Dionisio Pereira (A Coruña, 1953), Escritos africanos. Entre Galiza e o Rif. Unha ollada desde a periferia. A outra metade ocúpana estudos específicos sobre ese territorio actualmente marroquí, onde Pereira reside desde 2013.
A ollos da candidatura de En Común-Unidas Podemos, no eido cultural, déronse “pequenos avances”, como o Estatuto do Artista, pero faltan, advirte, “recursos e decisión executiva”. De aí a necesidade de “protexer os traballadores e traballadoras culturais”
O próximo sábado 27 de abril a plataforma social Vía Galega conmemorará os sucesos do pronunciamento liberal e galego de 1846.
Unha oliveira e unha placa que recordaban a cinco traballadores do Porriño asasinados polo franquismo foron atacadas tan só unha semana após a súa inauguración.
O BNG presentará no próximo pleno municipal de Ferrol, que decorrerá a próxima quinta feira, día 25, unha moción na que pide a retirada das distincións e títulos a Manuel Fraga.
![[Imaxe: Madia Leva] O mural de San Roque](/asset/zoomcrop,768,432,center,center/media/nosdiario/images/2019/04/17/2019041721215127830.jpg)
