O relato de verán: 'A derradeira falante de galego' (IV)

Metaverso Cando estaba tranquila, Marisa tiña unha voz maina, que arrolaba coma unha cantiga de berce. Afeita a manter conversas sendo ela a única que falaba en galego, coidaba as palabras, as pausas coas que se facía entender, os xestos das mans, o abaneo da cabeza para afirmar ou negar o que comentaba. Aprendemos neses días a esperar, porque precisaba que o seu discurso se desenvolvese diante dos nosos ollos, mentres saltaba dunha cousa a outra que, aparentemente, non gardaba relación directa co que contaba, pero ao final todo acababa encaixando e, dalgún xeito, Carla e máis eu adiviñamos que era por nós, pola nosa presenza. Nesas veladas, o silencio enchía os ocos e as lembranzas de Marisa enchían os baleiros. Ás veces conseguía facernos esquecer o que de verdade nos interesaba: esa lingua que só ela coñecía, e riamos das súas ocorrencias, e notabamos os ollos cubertos de bágoas cando nos contaba que non alcanzaba a debuxar a cara da súa nai, que morrera cando ela era unha nena, ou a desgraza que levara dun golpe o seu pai, o seu tío e o seu irmán pequeno, e quedabamos co pensamento retido na maneira que tiña de nomear as cousas, con tanta precisión que parecía que lles ofrecía unha alma. Certa noite, sorprendeunos abrindo a porta daquela estancia que mantivera pechada. —Vouvos presentar as outras Marisas. Nun salón inmenso, que ben podería ter acollido unha desas foliadas que nos describira Marisa, unha comida de calquera festa, voda, bautizo, comuñón ou velorio, Marisa tiña instaladas unha ducia de pantallas, con todos os seus soportes informáticos de última xeración. Un paraíso para Carla, que, a pouco que escoitase a súa nai, sabía desas cousas, e pediu permiso para achegarse, quizais coa esperanza de enviar algunha mensaxe de socorro. Marisa, allea, asentiu coa cabeza, prendeu o sistema, e nas pantallas xurdiron entradas a outros mundos, algúns deliberadamente falsos, outros simulando escenarios realistas e, en cada mundo, unha Marisa coa súa personalidade e coas súas consignas. Diferentes aparencias. Diferentes nomes. Frases breves para interactuar coas criaturas do metaverso. —Como vedes, non son a derradeira falante de galego. Hai outras. —Perdoe, Marisa, pero esas outras tamén son vostede – dixen eu, por fin, despois de calar durante tanto tempo – E, cando vostede morra, elas tamén morrerán... —Podo programalas para que sigan existindo... —Acabarán por apagarse. Serán como a luz das estrelas que vemos nas noites despexadas, chega ata nós aínda que as estrelas leven extinguidas milleiros de anos. Miraremos e escoitaremos as Marisas do metaverso, pero non haberá ninguén detrás con capacidade de crear novos contidos. Serán zombis virtuais, imaxes do pasado, frases feitas. Só vostede ten lembranzas. Sen lembranzas, non hai vontade e, sen vontade, non hai futuro. Aínda que falen e se movan, todas esas Marisas estarán mortas. Sen lembranzas, non hai vontade e, sen vontade, non hai futuro. Aínda que falen e se movan, todas esas Marisas estarán mortas. Carla apertoume a man para que deixase de falar nese ton. Volvera rapidamente á miña beira. Tiña medo da reacción de Marisa, ou, mellor dito, da inacción de Marisa, que permanecía de pé, un par de pasos por diante de nós, dándonos as costas. —Tes razón –murmurou Marisa– Tes toda a razón. Quizais foi ese o momento no que comprendeu. Quizais foi pola miña maneira de expoñer o obvio. Virouse e saíu do cuarto coa cabeza baixa. Deixounos coas pantallas, a conexión a internet, os universos paralelos e a porta aberta. Non desaproveitamos ningunha das ocasións. Carla pretendía marchar sen despedirse, pero, alén de que seguiamos precisando chaves para saír, eu non podía irme así, soltando a pedra e escondendo a man. Discutimos un chisco sobre o que cada unha quería facer: liscar xa, enviar algún correo e despois liscar, ir falar con Marisa e liscar, correndo o risco de que nos volvese impedir facelo… Ao final, Carla acompañoume, rosmando polo camiño a imprudencia á que se vía obrigada pola miña culpa. O cuarto de Marisa estaba no piso de arriba, pero Marisa subira as escaleiras coma unha pantasma. Apenas sentimos os seus pasos nos chanzos, o bufido do seu alento”. [Continúa este sábado]