O relato de verán: 'A derradeira falante de galego' (e V)

A palabra derradeira Se chegaches ata aquí supoño que quererás saber como remata a crónica de Ana Louriñán, as súas reflexións finais e todo iso. Compartireina, por suposto, nuns intres. Lembra que seguimos na hipótese, na distopía. Estamos imaxinando o futuro, algo que se nos dá bastante ben a quen non estamos conformes co presente, pero o futuro sempre nos sorprende. Eu, narradora, podo expoñerche unha serie de probabilidades a partir de indicios claros da deriva: unha escaseza de auga xeneralizada no planeta, mesmo aquí, neste recuncho antes tan húmido e sempre tan esquecido; a superpoboación, e, en consecuencia, a falta de recursos para manter a xente; a fuxida ao rural, que pasou de ser mantenza e refuxio a privilexio. E, insisto, a soidade. A soidade de quen se illa entre a indiferenza das árbores, do salvaxe e da maleza. A soidade extrema dunha muller, Marisa Castro Salgueiro, derradeira fonte de lembranzas en galego. No entanto, hai algo que se me escapa, as outras vontades, o ritmo que se marca fóra de min. Esa insoportable tendencia nosa ao optimismo, á resistencia. A tentación de pechalo todo como na traxedia, sen esperanza, case esvaece outras propostas. Estiven a piques de ofrecerche un golpe de efecto, co que eu detesto o sensacionalismo. Por exemplo, que Marisa tivese agochada no cuarto un arma coa que acabar coa súa vida, fuxir das responsabilidades lingüísticas e, de paso, eliminar tamén dúas testemuñas, esas estudantes cheas de superioridade e prepotencia; pero ben sabedes que non podo facelo, porque vos introducín o artigo de Ana Louriñán, e sería irresponsable deixalo sen publicar, mesmo sen escribir, a causa dunha resolución drástica e irreparable, e nada hai máis drástico nin máis irreparable cá morte, nin máis doado, cando se trata de solucionar calquera tipo de problema que xorde no decorrer da narración. Velaí van as últimas liñas da crónica dunha tal Ana Louriñán, que tiven o pracer de presentarche ao comezo desta nosa relación a distancia, de tan lonxe que non cadramos no tempo nin no espazo. Mellor. Máis libres de actuar como nos pete. Aínda así, permíteme a familiaridade de considerar que formas parte xa do meu imaxinario, igual que as personaxes que interpretaron para ti esta invención. O mellor de todo é que, se os nosos camiños se cruzan, quero dicir, fisicamente, se as nosas mans chegan a rozarse pola rúa ou os nosos corpos chocan por casualidade e por non erguer a vista para atender a contorna, non nos recoñeceremos. Seguiremos adiante. Nada cambiará, porque, en realidade, nada cambiou en nós ese pequeno accidente. E, porén, compartín contigo esta historia. E, porén, espero que algo quede. “Carla deixoume na porta do cuarto de Marisa. Asomou para comprobar que estaba alí, e alí estaba, a escuras, de pé diante da xanela, coa cara iluminada pola lúa. —Marchamos, Marisa —díxolle Carla. Despois, apertoume o brazo e murmuroume na orella —Oíches? Espero no coche, se é que aínda hai coche. O mellor de todo é que, se os nosos camiños se cruzan, nada cambiará porque, en realidade, nada cambiou en nós ese pequeno incidente. E, porén, espero que algo quede. Pero eu non tiña ningunha dúbida ao respecto. Marisa non era unha tola que quixese esnaquizarnos para mesturarnos co penso das galiñas. —Pensabamos que vostede xa sabía o obxectivo do noso traballo, e que estaba de acordo con que debiamos gardar o máximo posible do que é vostede, do que foi a súa lingua. Foi todo un malentendido. —Precisamente – rosmou Marisa – Mal nos entendemos... Non se virou cara a min. Seguiu mirando a noite por tras dos cristais da xanela. —Adeus, Marisa… e grazas. Aínda que non sabía moi ben que lle estaba agradecendo. Foi daquela, cun pé na escaleira, cando me chegou de novo a súa voz. —Polo menos, falei con alguén estes días. E, mentres Carla conducía, entendín. Marisa non era tan inxenua como para pensar que a súa vida virtual duraría eternamente, ao mencionala, converteuse nunha escusa desesperada para reternos, para explicarnos, para explicarse, porque debía conversar con alguén que a gardase a ela na memoria, alguén que a escoitase, alguén que a mirase, existir alén das gravacións e das imaxes. Encher de sentido a palabra “derradeira”.