literatura

Os procesos migratorios foron sempre un dos tópicos sobre a identidade galega, cantados moitas veces nesa épica contemporánea que é a narrativa, dunha forma que resaltaba o esforzo ou as aventuras dos individuos que os acometeron. 

Oferecim este livro à minha sobrinha no natal. Aos dous dias o pai surprendeu-na estombalhada no sofá a ler para a irmã estas estórias de bichos. 

Aínda que é certo que toda literatura é ideolóxica ao seu xeito, hai unha serie de xéneros, como a distopía, que que se foron convertendo nunha especie de escenario privilexiado da política da nosa época. 

Entre as voces máis firmes e prometedoras que tivemos a fortuna de descubrir e gozar a comezos dos oitenta estaba un poeta aínda case adolescente das terras de Laíño, Eusebio Lorenzo Baleirón (Dodro, 1962-1986), que nos deixaría pouco despois, moi prematuramente, con apenas vinte e catro anos, abrindo unha enorme ferida no corazón de cantas persoas o trataron e un inmenso oco na poesía dos oitenta. 

Lembro a leitura d’A cor do hibisco, de Chimamanda N. Adichie. A sua protagonista, Kambili, bota toda a narrativa com os fonemas engasgados, incapazes de borbulhar.

Puido ser unha casualidade, mais acho que ben pode ter un valor significativo o feito de que, se hai un mes estaba a falar nesta mesma columna da aparición dunha banda deseñada galega ambientada no rural, hoxe teño a oportunidade de volver laretar dunha outra obra que se achega a este pequeno espazo telúrico de múltiples facianas e realidades contrapostas que ben nos pode retrotraer á infancia saúdos como destapar escuros sucesos. 

O papel de Kalandraka no campo editorial galego leva moitos anos ben definido. Sen renunciar a eidos como o da tradución, ensaio ou poesía, que contan coas súas fecundas coleccións dentro da editora, unha parte fundamental do seu proxecto está orientado ao álbum ilustrado, en xeral co público infantil e xuvenil como parte importante do seu público.

Unha obra que pon no centro o vigor dos obxectos non podía ter mellor acollida que a que lle dá Apiario. 

O  último título de Miguel Sande evoca certo xogo de palabras que pode relacionarse co pop, coas sentencias fáciles ou con certo tipo de poesía evanescente tan común nos últimos anos. 

Tras o bo sabor que nos deixou a súa primeira incursión na narrativa para adultos con Senlleiras, Antía Yáñez regresou durante este 2019 pasado aos eidos da literatura infantil e xuvenil.

O grande acerto da colección Alicerces ao que pertence este volume é conseguir un ton divulgativo a temas que moitas veces resultan sorprendentes, cando non inéditos, para o lectorado. 

É   a galinha uma bicha-bola? É, quando anda choca e senta no ninho a cuidar da rolada. É o ovo um bicho-bola? Bola, quase, vamos aceitar. Bicho? Mmm! Grande assembleia de Bichos Bóla Around de World, embora já saibamos que admitirão. Na BBAW entramos todas as que, por uma razão ou outra, nos fazemos bola, bolinha, boleirão.

"Quere ser a mellor escritora do mundo? Pois séxao! Trate de selo, porque iso non depende de vostede (...) Do que depende é de quen está aí fóra, de se lle deixarán selo ou non. Quere ser a mellor en algo en todo o mundo? Pois asine con nome de home", é un dos postulados que sostén Os corpos invisibles, a última obra de Emma Pedreira. 

Aínda ecoa o éxito de público e crítica de O derradeiro libro de Emma Olsen (2013), unha terra aboada para que a seguinte novela da autora fose unha peza moi agardada. Carrusel chega de novo co aval dun grande premio, nesta ocasión o Manuel García Barros da Estrada, e configúrase como unha nova peza que recolle moitas das teimas narrativas de Berta Dávila, conectándoas con outros momentos da súa traxectoria, así como coa irrupción dalgunha novidade.

Entre os premiados tamén figuran Xosé González, creador do primeiro servizo de normalización lingüística municipal da Galiza; Chema Prado, pola súa traxectoria á fronte da Filmoteca Española, a Federación de Teatro Afeccionado da Galiza; Ildiko Szijj, responsábel do Centro de Estudos Galegos en Budapest e mais o Fondo Penzol.

Marilar Aleixandre recollía a terza feira o Premio Blanco Amor pola súa novela 'As malas mulleres'. A autora repasa con 'Nós Diario', xornal co que colabora, as chaves desta obra "contra a desmemoria" que se centra nas presas no cárcere da Galera (A Coruña), mesturando personaxes de ficción con figuras históricas como Concepción Arenal e Juana de Vega.

Logo de 'Contra todo isto' (Xerais, 2018), Manuel Rivas volve comprometer a súa tinta ante as urxencias da que denomina Era Mayday, proclamando a necesidade de converter o planeta enteiro nunha 'Zona a Defender' (Xerais, 2020), termo que lle dá título ao novo libro. Fronte a esa práctica imitada dos animais de "facerse o morto", estendida á sociedade, o autor declárase defensor da posibilidade: porque o "pesimismo rebelde vai da man dunha esperanza indócil", escribe.

O Concello de Outes leva 24 anos organizando o Certame de Poesía Francisco Añón, no que se convocan poetas de todas as idades. Nesta ocasión, a situación derivada da Covid-19 impide levar a cabo a entrega de premios e a presentación da obra gañadora, mais os nomes das persoas vencedoras déronse a coñecer recentemente e Óscar García mereceu o galardón máis alto co seu Inventario de consecuencias. Conversamos con el sobre o premio, sobre o seu proceso creativo e a sobre a súa traxectoria literaria.

Cinco mulleres entran no novo consello, con Anna R. Figueiredo como vicepresidenta. Substitúe a Rosalía Fernández Rial, que pasa a ocuparse da sección de Novos Proxectos. Cilha Lourenço asume a secretaría que exercía Mercedes Queizas. Montse Fajardo, Antía Yáñez e Beatriz Maceda entran como vogais.

María Rei Vilas (A Laracha, 1964) levou o Premio de Novela Manuel García Barros (Ken Keirades) coa súa primeira novela, que agora publica Galaxia. 'Flores de Ferro', ambientada nos anos 80, achégase aos silencios da represión, co elemento que lle dá título moi presente na trama ao tempo que se fai metáfora das mulleres que a protagonizan.