Con motivo do centenario da I Asemblea Nacionalista, o historiador Justo Bermandi insire no contexto histórico a transición do rexionalismo ao nacionalismo galego e dá conta das achegas do programa político aprobado, que perseguía, explica, a construción social da nación galega en clave democrática e socialmente progresiva.
O século transcorrido desde a I Asambleia Nazonalista de Lugo —celebrada os días 17 e 18 de novembro é, para o BNG, o século do nacionalismo, “un movemento que quere romper coa regresión que vivimos e que coloca no centro do debate a nación galega”. A campaña Somos unha nación conmemora estes cen anos.
No axitado tempo histórico que vai de 1916 a 1918 naceu o nacionalismo galego. A primeira data corresponde á fundación das Irmandades da Fala, a proto organización política dos galeguistas. A segunda, á publicación do seu manifesto despois da Asambleia Nazonalista de Lugo. A asociación cultural O Galo convoca un debate para repasar un século desa historia. Será a quinta feira, 15 de novembro, en Compostela.
Ilustres cidadáns mindonienses realizaron achegas ao Manifesto da Asambleia Nazonalista de Lugo, redactado entre o 17 e 18 de novembro de hai xustamente un século. O colectivo cultural Memoria da Mariña conmemora o sábado 10 de novembro cen anos de nacionalismo en Mondoñedo.
![[Imaxe: SG] Xosé Luís Méndez Ferrín](/asset/zoomcrop,480,270,center,center/media/nosdiario/images/2018/10/03/201810031803188221.jpg)
Nas últimas semanas sucedéronse os actos de homenaxe a un dos grandes da literatura galega, Xosé Luís Méndez Ferrín (Ourense, 1938), polo seu 80 aniversario. Os actos continuarán este outono. Precisamente, o Ateneo Atlántico organiza o 18 de outubro en Vigo a palestra “Ferrín e o compromiso político”. Tiramos dese fío para conversar, de vagar, sobre a súa traxectoria política e demóstranos que ten unha memoria envexábel. Eis un extracto da entrevista, publicada no número 316 de Sermos Galiza.
As Irmandades da Fala agromaron case simultaneamente na Galiza e nas comunidades latinoamericanas de migrantes galegos. A partir desta tese reflexionará o congreso Nacionalismo galego e diáspora (1916-1936), organizado polo Consello da Cultura Galega o 4 e o 5 de outubro.
Salvador Soutullo (Barcelona, 1965) é fillo da emigración. Centos de artigos testemuñan a súa aposta na escritura como medio de intervención nos asuntos públicos. Xunta en Palabra de Patriotas (Acega Edicións, 2018) conversas con algúns dos vultos máis sobranceiros do nacionalismo de esquerdas: Bautista Álvarez, Xosé Manuel Beiras, Camilo Nogueira, Antón Arias Curto, Francisco Rodríguez e Ana Pontón. Xa presentou o libro en Compostela, acompañado de Ana Pontón, e o vindeiro novembro farao en Vigo con Antón Árias Curto. E promete un segundo volume, probabelmente para o Día da Patria de 2019. Eis un extracto da entrevista publicada no número 315 de Sermos Galiza.
Da man de Cilia Torna, recuperamos a memoria de Manuel Gómez Varela, un dos símbolos da Galiza resistente, tamén coñecido como Manolo do Penso ou Fera Brava.
A documentación desclasificada nos últimos anos polos servizos secretos norteamericanos e europeos achegou unha interesante información sobre Galiza que merece ser divulgada. Até o de agora fomos coñecendo diversos relatorios sobre a actuación do nacionalismo galego nos anos trinta e corenta, a guerrilla antifranquista ou as redes dos nazis e dos aliados no país. Esta semana achegamos unha información sobre o seguimento que fixo a CIA da UPG na altura de 1975. Eis un extracto do texto publicado no número 308 de Sermos Galiza.
O colapso territorial en Galiza (Galaxia, 2018) propón unha metodoloxía e unha diagnose. Explica que cómpre analizar o espazo en que sucede a vida e relata como as lóxicas do capital desartellaron a paisaxe galega e, polo tanto, a vida que nela sucedía. O xeógrafo Xosé Constenla (Santiago de Compostela, 1980) avanza estar preparando unha segunda parte propositiva, pero no Colapso territorial xa prescribe “atender a eses procesos de base local que emerxen desde abaixo e comezar a tecer redes de cooperación”. Apoiado na teoría crítica, Constenla ergueu un ensaio, premio Ramón Piñeiro, polo que circulan asuntos cruciais para a Galiza contemporánea. Eis un extracto da conversa publicada no número 307 de Sermos Galiza.
É a voz do independentismo de esquerdas catalán. E é tamén un vigoroso defensor da República, entendida esta non tanto como unha forma de estado -como a antítese da monarquía- senón como o empoderamento dos sectores subalternos da sociedade, aqueles que nunca tiveron voz e que moitas veces -agora mesmo o pobo catalán- tampouco tiveron o dereito a decidilo todo. Joan Tardá (Cornellá de Llobregat, 1953) non é Nova Política, fai parte do mellor da política da vella escola (non, non todo o vello é ruín). Ningunha concesión á demagoxia, ningunha procura do titular fácil. O pensamento racional -tamén a paixón pola igualdade e polo recoñecimento da súa nación- por diante. Falamos nesta conversa da moción de censura a Raxoi, da diferenza que ve entre nacionalismo e independentismo e dos retos que ten o soberanismo de esquerdas no seu país. Nen máis nen menos que a construción da República, unha construción para á que, proclama, "fai falta sermos máis". Moitos máis.
Curtido na loita sindical, Suso Seixo (Curtis, 1952) é un dos referentes públicos cos que se apresentou en sociedade Vía Galega, unha plataforma que nace no seo do soberanismo galego mais con vocación de encontro con expresións do que convencionalmente se coñece como galeguismo. Dúas ideas básicas, case un mantra no discurso de Seixo, impulsan Vía Galega. A primeira, Galiza é unha nación. A segunda, como tal ten dereito á súa autodeterminación. Nesa casa pode ter a súa morada a grande maioría social do país. Esa é a convicción que move a Seixo.
Celebráronse nun contexto político marcado pola fonda crise do réxime da I Restauración. O nacionalismo galego instituíuse como proxecto político autónomo ao concorrer ás eleccións a Cortes xerais e formulando unha alternativa de ruptura con ese réxime.
Repensar Galicia. As Irmandades da Fala é o título do volume colectivo, coordinado por Uxío-Breogán Diéguez, Carme Fernández, Pilar García Negro, Xosé Manuel González Reboredo e Justo Beramendi que recolle as achegas ao simposio do mesmo nome organizado en novembro de 2016 polo Museo do Pobo Galego, a revista Murguía, o Grupo de Investigación Lingüística e Literaria Galega (ILLA) coa colaboración da Xunta.
