Mónica Alonso descobre na diversidade da cor da pel unha fonte de goce estético

Unha persoa colecciona cores de pel, nas que busca calidades psicolóxicas. A coleccionista é consciente da dificultade de conseguir as cores da pel viva a partir das persoas, así que decide obtelas a partir das obras de arte, convencida de que as e os artistas xa alcanzaron o secreto desas cores. Considera que as persoas creadoras prestaron toda a súa atención a ese cromatismo para representalo nas súas obras e para reproducir as emocións que transmiten. Daquela contrata un copista, un especialista na formulación de cores, para que obteña a composición de cada unha delas, para que descubra a fórmula exacta das tonalidades escollidas. Agora, a coleccionista ten un caderno coas fórmulas e pode reproducilas cada vez que o desexe. O Museo de Pontevedra exhibe desde o pasado 10 de maio algunhas das mostras obtidas por esa alquimia, uns frascos que, diante das obras que serviron de modelo, reproducen a cor da pel das personaxes das obras, desde o barroco até Francisco Leiro, pasando por Asorey, Castelao, Maruxa Mallo ou Manuel Torres. Mónica Alonso: "Levo moito traballando nesa arte que cura, que chega ao público e busca provocarlle benestar" A alquimia da cor A historia, como se pode imaxinar, é unha ficción. Unha ficción que, non obstante, se materializa nunha realidade: a exposición de Mónica Alonso que se expande polas tres plantas do Edificio Castelao do Museo de Pontevedra até o 15 de setembro, A pel do museo, na que a artista intervén nos fondos do museo propiciando un novo diálogo entre as obras do pasado e a mirada contemporánea. "Un dos propósitos desta intervención responde ao que é unha vella preocupación miña, a de pór en valor a arte galega do século XX. Traer estes autores ao presente e reivindicar a súa actualidade", declara Mónica Alonso en conversa con Nós Diario. Para esta intervención, o proceso de obtención da fórmula das cores que leva a cabo o copista na narración realizouse realmente, un procedemento técnico de extrema dificultade. "Trátase dun proceso moi complexo porque para copiar as cores do cadro hai que ter en conta tamén a iluminación da sala e todo o ambiente que rodea a obra. Debe ser realizado por un experto moi coñecedor da parte técnica da pintura", explica a artista. "O día que realizamos a extracción das cores resultou marabilloso, unha consecución practicamente máxica dese ton exacto que semella realmente un procedemento alquímico. De feito, quero engadir algún vídeo do proceso porque é unha experiencia absolutamente fascinante. A fórmula está realizada para pintura plástica e empregando tinturas universais. Neste caso, conseguimos a fórmula de 25 tonalidades de pel diferentes, procedentes de 15 obras. Entre todas ofrecen un amplo abano que mostra as posibilidades da arte á hora de tratar a pel humana". O confronto entre as mostras extraídas e as obras proporciona a oportunidade de realizar novas lecturas dunhas obras xa canónicas. Mais a artista non se conforma con crear un novo tipo de interacción con elas: a persoa espectadora non só ten a oportunidade de contemplar as mostras en botes transparentes situados fronte ás obras, senón que tamén pode levar a fórmula para a casa e, levándoa a unha tenda de pinturas reproducir as cores. "A intención era facer unha intervención moi perceptiva, que as persoas se fosen movendo a través das tres plantas do museo e que fosen sacudidas pola percepción ao identificar as mostras de cor dos botes coas cores que se poden localizar nas obras. Desta maneira, o público intensifica a mirada sobre a obra e, ao tempo, toma conciencia sobre a súa propia pel e sobre a dos que o rodean. Somos pel, a pel está sometida a todas as inclemencias, e esa conciencia dá lugar a unha lectura moi edificante e creativa". Colmeiro visto a través do prisma da cor Cor e diversidade Esa consideración da pel como unha fonte de riqueza, diversidade e goce tamén pode ter unha lectura social -e mesmo política- nun momento en que os discursos racistas están volvendo asomar por toda Europa. "De feito, todo este proxecto comezou polo cadro de Maruxa Mallo Cabeza de muller negra. Eu levo moito tempo traballando sobre a pel, pero sempre sobre a pel branca e, dalgunha maneira, estaba case obsesionada por incluír a pel negra. Esta obra permitíame realizar esa ampliación. Dela sacamos tres cores: pel negra iluminada, pel negra en sombra e pel de beizos de muller negra. Para min foi un gran logro, igual que descubrir nun cadro de Arturo Souto as tonalidades da pel da muller azteca, unha pel oliva dourada, ou a do home rural galego que descubrín nun cadro de Soutomaior. En realidade todas as pezas son moi interesantes e todas achegan información sobre a gran riqueza que podemos descubrir nas diferentes peles". Alonso leva moito tempo traballando nas cores, investigando as súas capacidades terapéuticas ou curativas e a súa influencia nos estados de ánimo. Así, describe as dúas peles negras presentes na exposición matizando que hai "dúas calidades emocionais distintas: a de Maruxa Mallo, unha pel vital, intuímos que feliz, e a de Castelao, a dun rapaz que manifesta a tristeza, a soidade e o desarraigamento. Maruxa Mallo pinta este cadro na Arxentina, mentres que Castelao debuxa o negriño en Nova York. O autor dicía: Eu atópome en New York como nunha gaiola de ferro. Non vexo maneira de vivir. Busco e non atopo. Así, non é desatinado dicir que o desarraigamento do negriño é o seu". O fantasma da liberdade aparécese na Bienal de Arte de Coimbra As estratexias narrativas Mónica Alonso tamén fai uso doutra estratexia que comeza a ser moi habitual na arte contemporánea: a inclusión da narrativa. Todo o relato que rodea esta exposición, a historia da coleccionista de cores de pel, permite aumentar a empatía do público implicándoo nunha trama. "Sempre busco estabelecer o maior diálogo posíbel co público e emprego as fórmulas que creo que o poden comprometer máis coa percepción. Crear unha historia é moi literal e dá unha información moi precisa, ao tempo que deixa un oco para a imaxinación: tes que figurarte como e unha coleccionista de cores de pel, como é copista, que podería ser a artista pero que en realidade non o é... Existe un maior número de capas de lectura da obra cando está enmarcada nesta especie de fantasía. Creo que é máis estimulante tanto para a persoa espectadora como para a recepción". O roteiro que percorre a Galiza guiado pola obra do escultor Francisco Asorei Infiltracións no museo A exposición de Mónica Alonso inaugura un proxecto máis amplo, Infiltracións, que ideado e comisariado por Iñaki Martínez Antelo, convidará, cada ano, dous artistas para presentar as súas obras en diálogo coa colección permanente do Museo Provincial de Pontevedra, co obxectivo de ir incorporando progresivamente os discursos contemporáneos ao museo, sempre en relación con obras da colección, para ofrecer novas lecturas sobre os fondos.