Innovar e aproveitar a diáspora galega para o desenvolvemento

Con datos do INE, o número de galegos no exterior superaba o medio millón (527.449) en 2023, case una quinta parte (19,54%) do total de habitantes censados en Galicia. O perfil maioritario de galegos no exterior é o de non nacidos na Comunidade Autónoma (73,32%), fronte aos nacidos en Galicia (26,68%). Con estas cifras, Galicia continúa a ser a autonomía española con maior diáspora no estranxeiro, superando en 200.000 emigrantes a Andalucía, e en maior cantidade a Cataluña e Madrid. A meirande parte dos galegos no exterior habitan no continente americano (77,26%), seguido por Europa (21,59%), Oceanía (0,38%), Asia (0,28%) e África (0,19%). Os países nos que se asentan os galegos no exterior son, con datos da Xunta de Galicia e por orde, Arxentina (180.500 persoas nacidas en Galicia ou descendentes de galegos), Brasil (+50.000), Cuba (case 47.000), Suíza (+41.000) e Uruguay (+40.000). Dentro de Europa, destinos como Francia (case 20.000 galegos), Alemaña (máis de 17.000) e Reino Unido (máis de 15.000) son os destacados tras o país helvético. En Asia, Emiratos Árabes (case 300) e China (200) son os destinos máis numerosos, seguidos por Xapón (163), mentres que en África son Marrocos (case 200), Sudáfrica (181) e Senegal (case 100) os principais lugares de asentamento da nosa diáspora. Cando falamos de emigración galega normalmente evócase aquel éxodo masivo acontecido especialmente durante o século XIX e principios do XX, consecuencia da pobreza e falta de oportunidades laborais no país. Naquela altura, os fluxos de galegos dirixíronse principalmente cara a Arxentina. O país da prata contaba cun rápido desenvolvemento baseado na exportación de produtos agrarios e outras materias primas, o que o convertía en ávido de man obra. O drama da fuga, ademais de humano, supuxo un lastre ao desenvolvemento consecuencia da perda de gran parte da man de obra e dos recursos produtivos. Con todo, a resiliencia dos emigrados permitiu que moitos lograsen implicacións positivas para os seus países de destino e para Galicia. Os emigrantes galegos emprenderon e achegaron man de obra en sectores como a construción, a agricultura, a pesca, os servizos domésticos, a industria manufactureira e o sector servizos, ademais de investir en negocios e contribuír ao crecemento económico e á creación de emprego nas sociedades de acollida. Estes emigrantes con frecuencia lograban enviar remesas de diñeiro ás familias en Galicia, o que axudaba a estas non só a aliviar a pobreza, senón en ocasións a financiar proxectos locais. Un exemplo sería a onda de alfabetización da que se beneficiaron algunhas zonas como A Mariña, grazas aos investimentos dos emigrados a Cuba na creación de escolas. Ademais, os retornados adoitaban regresar á terra con novos coñecementos e tecnoloxías, o que lles permitía introducilas nas economías locais e lograr vantaxes competitivas. Emigrar no século XXI Xa no século XXI, o drama da emigración non desapareceu. Mais a pesar diso, e froito do desenvolvemento secular da rexión, algunhas mudanzas é posible observar neste fenómeno. A día de hoxe, o volume oficial de emigrados sitúase en arredor dunhas 8.000-9000 persoas anuais. Non nos enganemos, continúan a ser moitas. Mais o perfil do emigrado galego mudou. É un perfil con estudos superiores. Enxeñeiras, médicas, informáticos, investigadoras e doutoras, enfermeiros, ou profesionais da formación profesional con estudos en mecatrónica, automoción, caldeiraría ou electricidade. Uns recursos humanos nos que se investiron gran cantidade de recursos públicos non aproveitados. Este persoal cualificado ten un enorme potencial para tecer redes no exterior, abrir portas ao empresariado galego a cooperar no entorno internacional, lograr avances tecnolóxicos, e, en definitiva, a innovar grazas ao coñecemento que pode ser compartido. Tanto que as diferentes administracións comezan a ser conscientes desta realidade, ofrecendo nalgúns casos programas de formación con retorno aos galegos residentes no exterior. Mais iso non é suficiente. Con esa idea de fondo, desde o Igadi levamos a cabo o 24 de xullo o Maratón de Galeguidades. Unha experiencia singular de innovación en liña coa diáspora galega, contactando, visualizando e poñendo en rede máis de 100 galegos no exterior, de 27 países, nos 5 continentes, grazas ao traballo de 127 colaboradores. Todo un éxito.