Border Forensics acusa o Estado español e Marrocos de converter a fronteira de Melilla nunha foxa común

As forzas de seguridade españolas e marroquís executaron o 24 de xuño de 2022 na fronteira en Melilla unha “trampa mortal” que desencadeou o masacre de persoas migrantes que trataban de entrar na Unión Europea (UE), transformando a zona nunha “foxa común”, azuado polo racismo e deshumanización destas persoas desde ambas as dúas partes, resolve unha extensa investigación difundida a terza feira de Border Forensics, Irídia-Centro para a Defensa dos Dereitos Humanos e a Asociación Marroquí de Dereitos Humanos (AMDH), co asesoramento do Centro Europeo de Dereitos Constitucionais e Humanos. A pesar das reiteradas tentativas españolas e marroquís de negar a súa responsabilidade, cunha “misión de información” do Consello Nacional de Dereitos Humanos de Marrocos que rexeita calquera responsabilidade de Rabat, e cun informe da Fiscalía Xeral española que fechou a investigación “por falta de probas de delito” que non inculpa Madrid, a investigación desmonta os argumentos usados polos dous Estados para xustificarse. Tamén sinala que Fernando Grande-Marlaska, ministro de Interior do Goberno español por parte do PSOE, socio maioritario da coalición con Sumar, mentiu no Congreso ao insistir en que “non houbo mortes en territorio español”. De feito, o documento corrobora que todas as mortes aconteceron no lado da fronteira do Estado español, e polo tanto na UE, aínda que se tratara dunha área baixo control operativo marroquí. No contexto dos esforzos por manter a impunidade absoluta pola matanza, case dous anos despois é imposíbel “con certeza” saber cantas persoas morreron ese día. Rabat primeiro asegurou que se produciran cinco falecementos, logo afirmou que foran 18 e finalmente 23. Porén, o traballo da AMDH de Nador permitiu confirmar como mínimo 27, e tras un ano de traballo recompilou unha listaxe con 70 persoas desaparecidas esa xornada, polo que o número real podería elevarse até 97. O estudo incide en que os catro argumentos para escusarse nos que coinciden Madrid e Rabat son falsos, amais de que as mortes foron na beira marroquí dos lindes, que as forzas de seguridade españolas “non eran conscientes do perigo ao que estaban expostos os inmigrantes”, que os decesos responderon a unha “avalancha” humana que pretendía cruzar a fronteira e que a represión contra as persoas migrantes debeuse a actos de violencia das vítimas. O primeiro punto foi corroborado pola información catastral do Estado español, no segundo, as imaxes filmadas ese día ratifican que os axentes españois puideron ver a represión que sufrían estas persoas e o “perigo inminente” que enfrontaban na zona controlada polas forzas marroquís, ademais de contar con imaxes dun helicóptero e dun drone. Sánchez, en relación aos sucesos no valo de Melilla: "Hai que pórse na pel da policía marroquí" No que atinxe ás outras dúas xustificacións, a análise dos feitos revela que, malia que “o movemento de inmigrantes a través do que foron esmagadas foi unha das causas das mortes, a causa principal de moitas mortes e desaparicións foi a represión por parte das forzas da orde españolas e marroquís”, facendo énfase en que a represión “brutal” non “foi en absoluto proporcional ao perigo que representaban” as migrantes ao “defenderse con paus e pedras”. Tamén cuestiona o uso de termos como avalancha, utilizado pola Fiscalía española, que as deshumaniza e “absolve as autoridades”, normalizando as súas mortes “como se fora un fenómeno tan ineludíbel como a chuvia” e no que “as políticas e prácticas estatais non xogan ningún papel”. O peso do racismo O racismo, recollido nos comentarios de axentes marroquís e españois, foi non só un dos elementos que profundou na represión, senón que é a base dun “réxime de dominación racial instituído en ambos os dous lados da fronteira contra os negros”, o que cualifica de “apartheid fronteirizo”. Das case 900 mortes na fronteira desde 2014, 46% corresponde a estas persoas. Con todo, a intensidade da represión “varía considerabelmente dependendo da conxuntura das relacións diplomáticas entre Marrocos e España, e entre Marrocos e a UE”. Os Estados con máis ingresos apostan polos muros para frearen as migracións Neste sentido, a reconciliación meses antes entre Rabat e Madrid despois de que o presidente español Pedro Sánchez recoñecera a soberanía marroquí no Sáhara Occidental ocupado implicou unha intensificación, o que levou as migrantes a intentar cruzar. A reconstrución dos feitos detalla a estratexia marroquí. Tras reforzar a militarización da fronteira nos días previos e aparentemente procurar “influír nos inmigrantes para que intentasen cruzar o valado sen o equipamento habitual, facéndoos máis vulnerábeis”, permitiu que se achegaran a fronteira antes de dirixilos entre ameazas de represión cara ao posto fronteirizo do Barrio Chinés, alí foron atacados desde todas direccións con equipos antidisturbios por forzas marroquís e españolas, que gasearon os migrantes causando o pánico antes das malleiras contra eles. Das case 2.000 persoas que buscaban cruzar os lindes só 134 lograron entrar en Melilla e pedir asilo, e 470 foron expulsadas sen respectar os procedementos estabelecidos após cruzalos. Bruxelas paga e Rabat executa a política migratoria Marrocos foi un dos primeiros Estados en fechar un pacto coa UE para frear o paso das persoas migrantes no marco da externalización da xestión migratoria por parte de Bruxelas. Case 30.000 persoas morreron ou desapareceron desde 2014 intentando cruzar o mar Mediterráneo. Menos de dous meses despois do masacre en Melilla, a UE anunciou un incremento de 50% nos pagos a Marrocos por frear as migrantes, que sumará 500 millóns de euros no período 2021-2027. A UE consolida a externalización da xestión migratoria malia as mortes no Mediterráneo: en que consiste o acordo? Gardacostas gregos causan 43 mortes A impunidade esténdese tamén a outros Estados da UE como Grecia. Unha investigación da canle BBC revelou que os gardacostas helenos causaron a morte de como pouco 43 migrantes entre 2020 e 2023, entre prácticas como lanzar ao mar estas persoas, incluso coas mans atadas. Un ex alto oficial da Garda Costeira recoñeceu, ao ver un vídeo de 12 persoas que alcanzaran terra firme forzadas a subir a un barco dos gardacostas e logo abandonadas nun bote no medio do mar que “non sei por que o fixemos a plena luz do día”, “é claramente ilegal” e “un crime internacional”. Así e todo, o Goberno conservador grego reitera que os feitos non están probados, e a oposición progresista exixiu unha investigación ao respecto.