A OTAN nomea o conservador neerlandés Rutte como novo secretario xeral para os próximos catro anos

Os 32 Estados da Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN) acordaron a cuarta feira designar o primeiro ministro en funcións dos Países Baixos, o conservador Mark Rutte, como novo secretario xeral da alianza militar controlada polos Estados Unidos, un nomeamento que se daba por seguro desde a semana pasada, cando o presidente romanés Klaus Iohannis retirou a súa candidatura. Rutte, cuxa designación debe ser referendada na cimeira que terá lugar en Washington no mes de xullo, tomará posesión para un período de catro anos o 1 de outubro, cando finaliza a etapa do noruegués Jens Stoltenberg, que levará nese momento unha década encabezando a OTAN tras catro ampliacións de mandato, a última o pasado ano ante a dificultade para consensuar un novo liderado. Sexa como for, xa é o segundo secretario xeral con máis tempo á fronte da OTAN, despois do neerlandés Joseph Luns (1971-1984). O secretario xeral saínte celebrou a decisión e cualificou Rutte de “verdadeiro transatlántico, un líder forte e un creador de consenso”. En contraste coa rápida felicitación da presidenta da Comisión Europea, a alemá Ursula von der Leyen, e do presidente ucraíno, Volodimir Zelenski, “outros membros da alianza non se amosaron completamente satisfeitos”, reporta a canle France24, apuntando cara aos países do leste europeo. Nese sentido, a elección do líder neerlandés constata o fracaso da campaña lanzada polos membros da OTAN no oriente de Europa para que, por primeira vez, a Secretaría Xeral ficase a cargo dunha persoa deste grupo de países. Co nomeamento de Rutte, o posto seguirá circunscrito a un grupo de apenas oito Estados da rexión occidental do continente: o Reino Unido, Bélxica, os Países Baixos, Italia, Alemaña, o Estado español, Dinamarca e Noruega. Hungría ratifica o ingreso de Suecia, que se converterá no 32º membro da OTAN Pola súa parte, Maria Zakharova, voceira de Exteriores de Rusia -“a ameaza máis importante e directa á seguridade dos Aliados”, segundo recolle a declaración final da cimeira da OTAN en 2023 en Vilnius (Lituania)-, incidiu en que “nesa estrutura nin sequera os Estados membros deciden nada, e moito menos o secretario xeral, os estadounidenses dirixen todo”. Ao respecto, o voceiro do Kremlin, Dmitri Peskov, fixo fincapé en que “é pouco probábel” que o cambio de Rutte por Stoltenberg “sexa capaz de mudar algo na liña xeral da OTAN”, reiterando que é Washington o que o determina todo e traballa “co obxectivo de derrotar estratexicamente Rusia”, polo que “para nós é unha alianza hostil”. Tensións bilaterais A designación prodúcese nun momento especialmente tenso entre Rusia e os Estados Unidos tras denunciar Moscova que Ucraína bombardeou o pasado domingo unha praia de Crimea -na que morreron catro civís, entre eles dúas crianzas, e 153 persoas resultaron feridas- usando bombas de acio en mísiles Atacms enviados por Washington. Nese contexto, os titulares de Defensa de Rusia, Andrei Belousov, e os Estados Unidos, Lloyd Austin, mantiveron unha conversa telefónica na que o primeiro advertiu do risco dunha escalada do conflito por mor das entregas de armas estadounidenses a Kíiv e o segundo reclamou “manter as liñas de comunicación”. Malia que a OTAN insiste en que non forma parte do conflito en Ucraína, algo do que Rusia a acusa, desde a invasión rusa en febreiro de 2022 até o 30 de abril deste ano os Estados membros ou da súa contorna comprometeron case 300.000 millóns de euros con Kíiv, deles 140.000 millóns en armamento. Asemade, tamén armou e formou o Exército ucraíno desde o comezo da guerra civil no país en 2014 a raíz do golpe de Estado impulsado por Bruxelas e Washington, na que Rusia apoiou as forzas separatistas de áreas rusofalantes. A guerra en Ucraína alcanza o seu décimo aniversario sen indicios de que a paz sexa posíbel a curto prazo En última instancia, freou un acordo de paz ao inicio da invasión co que Ucraína garantía que mantería a súa neutralidade, polo que non ingresaría na OTAN, que, non obstante, con posterioridade rexeitou a súa adhesión citando o perigo de que implicase unha guerra directa con Rusia. Precisamente polo peso dos Estados Unidos, a actual liña fixada pola OTAN pode cambiar rapidamente se o ex mandatario e candidato republicano Donald Trump se impón nas eleccións de novembro ao actual presidente, o demócrata Joe Biden. Este asunto é un dos factores que fan que Rutte sexa “visto como un par de mans seguras para liderar a OTAN en tempos turbulentos”, pois trátase dun “dos poucos políticos europeos que desenvolveron unha boa relación de traballo” con Trump, subliñou Oana Lungescu, ex voceira da OTAN, á axencia AP. No que atinxe a este punto, Trump, que abriu a porta a non defender algúns dos membros da OTAN se fosen atacados no caso de que non dediquen como mínimo o 2% do produto interior bruto (PIB) a Defensa, e que chegou a prometer que acabaría coa guerra de Ucraína en 24 horas, exixiría se regresa á Presidencia que Ucraína comece negociacións de paz con Rusia se quere seguir recibindo armas. Isto suporía unha mudanza da posición mantida polos Estados Unidos desde o comezo da invasión, que se produciu pouco despois de que Washington e a OTAN rexeitaran un pacto de garantías de seguridade ofrecido por Rusia que supuña que Kíiv non entraría na alianza militar. En paralelo, tamén forzaría a OTAN a dar unha viraxe radical da súa política actual, que descarta impulsar negociacións de paz mentres arma Ucraína. O xiro cara ao Indo-Pacífico pon en cuestión os obxectivos da alianza A pesar de que o obxectivo primordial declarado pola OTAN é manter “a seguridade na zona do Atlántico Norte”, acompañou o cambio do foco xeopolítico marcado polos Estados Unidos desde Europa e Asia Occidental até o Indo-Pacífico, coa China como principal rival pola hexemonía, chegando a considerar a alianza militar o ascenso de Beijing como un “desafío sistémico”. De feito, máis da metade dos socios globais da OTAN, unha categoría creada para os países que non pertencen ao continente europeo, os únicos que poden ingresar na alianza militar, son Estados da rexión, como é o caso do Xapón, Corea do Sur, Australia, Nova Zelandia e Paquistán. Esta postura desenvolveuse en paralelo ao incremento dos ataques de Jens Stoltenberg á China, á que inculpa de “estar a alimentar” a guerra de Ucraína, ameazando con que “terán que imporlle un custo”. Entrementres, a China, que se proclama neutral na guerra, demandou que a alianza militar “deixe de botarlle a culpa” e “botar leña ao lume”, instándoa a “facer algo concreto para unha solución política da crise”, trasladou Lin Jian, voceiro do Ministerio de Relacións Exteriores, logo de que Beijing acusara a OTAN de levar “gradualmente o conflito entre Rusia e Ucraína ao límite”. No seu mandato, Stoltenberg tamén pilotou a carreira armamentística desencadeada pola alianza militar, que derivou en que a OTAN estime que este ano 23 membros gastarán como pouco 2% do seu PIB en Defensa. En 2023 a OTAN concentrou 55% do gasto militar mundial, cos Estados Unidos acumulando 68% do gasto no marco da alianza militar.