A Xunta mantén sen cubrir perto de 250 prazas de medicina en Atención Primaria

A decisión da Xunta da Galiza de non cubrir as baixas por vacacións do persoal médico está a xerar eivas nos centros de saúde das sete áreas sanitarias galegas. Malia que a situación está chamada a complicarse a medida que avance o período estival, a esta altura do mes de xuño a redución de servizos percíbese en toda a rede de Atención Primaria. Neste sentido, a alternativa do Goberno galego de recortar as prestacións sanitarias agudiza un problema que con diferente intensidade percíbese durante todo o ano. A veciñanza de Folgoso do Courel, na comarca de Quiroga, é unha das afectadas polos recortes da Xunta da Galiza. Se nos últimos meses os dous centros de saúde da localidade eran atendidos por un só facultativo, desde principios de xuño sucédense os feches dos mesmos. Así, nesta semana ficaron sen atención na terza feira e na quinta feira e na pasada semana, a segunda, cuarta e sexta feira, avanzando unha dinámica que se repetirá ao longo de todo o verán, pola negativa do xerente da área sanitaria de Lugo de reforzar os servizos médicos do municipio. Veciñanza do Courel denuncia a carencia de atención médica durante tres días á semana A situación do Courel non é unha excepción. Sen ir máis lonxe, o Punto de Atención Continuada (PAC) de Viveiro, na Mariña, non atenderá citas ordinarias durante o mes de xuño, unha situación que se repetirá até finais de setembro. A este respecto, profesionais do centro consultados por Nós Diario denuncian “os problemas estruturais de falta de persoal durante todo o ano”, que “se incrementan ademais na tempada de verán polas vacacións”. Precisamente, a poboación de Viveiro aumenta entre xullo e setembro en máis de 6.000 persoas, superando os 20.000 habitantes. O caso da área sanitaria de Lugo Os datos da área sanitaria de Lugo, da que fan parte os concellos do Courel e Viveiro, son dos peores da Galiza. Segundo as últimas cifras achegadas polo Servizo Galego de Saúde (Sergas), referidas a 2023, contaba en Atención Primaria con 433 prazas de Medicina Familiar e Comunitaria, o que significa que na última anualidade as autoridades sanitarias amortizaron 13 delas. A maiores, outras 50 permanecen vacantes, 39 con carácter permanente por non dispor de titular e outras 11 temporalmente por ausencia do profesional adscrito á mesma. MAPA | 85 concellos quedaron sen pediatra desde 2004 e xa son 194: cal é a situación no teu concello? 267 médicos e médicas de Primaria xubilaranse na área sanitaria de Lugo na próxima década. Ao tempo, 93 destes profesionais superan os 65 anos, manténdose activos por contar cunha prórroga de actividade expedida polo Sergas por falta de persoal para relevalos. Malia que as cifras máis preocupantes rexístraas a cidade de Lugo, onde 51 facultativos (71% de profesionais actualmente en activo) están por riba dos 60 anos, as prazas máis complicadas de cubrir emprázanse nos concellos rurais. Falta de persoal na área sanitaria de Ourense As cifras da área sanitaria de Ourense non son mellores. A este respecto, o Sergas sinala que en 2023, último ano con cifras, a demarcación dispuña de 364 prazas de Medicina Familiar e Comunitaria en Atención Primaria, 22 menos que no exercicio anterior. Ao tempo, 66 prazas non están cubertas, 30 delas con carácter permanente por non dispor de titular, e outras 36 temporalmente por ausencia do profesional adscrito á mesma. Asemade, 225 facultativos nos centros de saúde da área son maiores de 60 anos e 84 deles están por encima dos 65. A situación agrávase en Ourense e Lugo pola falta de atractivo das prazas a consecuencia das condicións laborais. Mais o problema é común a todas as áreas sanitarias galegas, onde se amortizaron en 2023, segundo a propia Xunta, 39 prazas de Medicina en Primaria. Así, o número de prazas de facultativos nos centro de saúde galegos é de 2.604, unha parte das cales non son atendidas durante todo o ano. 9% de vacantes estruturais 243 prazas médicas de Atención Primaria permanecen vacantes. 133 delas atópanse nesa situación con carácter permanente por non dispor de titular e as 110 restantes temporalmente por ausencia do profesional adscrito á mesma. As peores cifras, rexístranse nas áreas sanitarias de Ourense e Lugo, marcando os mellores datos a área sanitaria da Coruña, con só 17. Así, o número de vacantes estruturais alcanza 9,3% do total das prazas dotadas de persoal médico, ao que vén sumarse na tempada estival as xeradas polas vacacións dos profesionais. Críticas do persoal médico A Asociación Galega de Medicina Familiar e Comunitaria culpou esta quinta feira desta situación o Goberno galego. Nun comunicado de prensa, a entidade explica que “despois de tantos anos de esquecemento da Atención Primaria, despois de tantas advertencias do envellecemento do cadro de persoal e a falta de relevo, despois de anos de descapitalización, non só no sentido económico, da Medicina Familiar e Comunitaria, tras lustros de contratos lixo e precariedades, agora empeza a tomar 'medidas' a Administración". As citas para ser atendida en menos de 48 horas en Atención Primaria pasaron de 60% a 25% en catro anos O colectivo rexeita a proposta da Consellaría de Sanidade de contratar médicos e médicas residentes para cubrir as baixas por vacacións durante o verán. Nesta dirección, a asociación critica o conselleiro Antonio Gómez Caamaño por esta cuarta feira propor recortar dous meses a formación de residentes MIR. Opóñense a “que os residentes traballen con contrato de dubidosa legalidade como especialistas antes de finalizar o seu período formativo”. Lembran que “formamos nas últimas décadas en todo o país 40.000 médicos e médicas de familia e non os contrataron. Foron expulsados polos que agora os botan en falta”. A Galiza sumaría un déficit de 899 prazas de Medicina Familiar en 2026 A idade media dos cadros de persoal de medicina en Atención Primaria é moi elevada. Neste sentido, as últimas cifras ofrecidas polo Sergas sinalan que 1.088 profesionais en exercicio nos centros de saúde da Galiza superan os 60 anos. Ao tempo, 444 están por encima dos 64 anos. Así, 17 deles rexistran 70 anos, 258 atópanse entre os 66 e os 69 anos e 169 teñen 65, como consecuencia dun proceso marcado polos recortes orzamentarios e a falta de previsión por parte da Xunta da Galiza. O impacto desta realidade afecta directamente a calidade asistencial. Neste sentido, a memoria de 2023 do Defensor do Paciente sitúa a Atención Primaria galega á cabeza da "saturación" no Estado español. Nesta liña, reclama a necesidade de aumentar o seu cadro de persoal médico en 30% para aminorar a presión, co que se poderían "atender entre 20 e 25 pacientes ao día [por médico] en lugar de axendas con 50 ou 60". Máis de 43% do persoal médico de Atención Primaria na Galiza supera os 60 anos Coa actual tendencias, 899 prazas de Medicina Familiar e Comunitaria estarán vacantes nos dous niveis sanitarios até 2026. Así, 58,6% das vacantes xeradas desde 2021 non contarán con relevo, incrementando a falta de persoal no sistema sanitario galego. Tanto é así que o Ministerio de Sanidade afirma que a Galiza liderará o déficit de especialistas en Medicina Familiar e Comunitaria do conxunto do Estado, moi por ribada doutros territorios. Sen ir máis lonxe, no mesmo período, o número destes profesionais reducirase en Madrid en 9,4%; porén, en Catalunya incrementará en 20,5%.