SOS Sanidade Pública mobilizarase durante o verán para reclamar que a Xunta da Galiza cubra as baixas de persoal xeradas polas vacacións na tempada estival. Nesta liña, o presidente da plataforma, o doutor Manuel Martín, avanzou que “en moitas localidades xa se están desenvolvendo protestas para denunciar esta situación” e noutras “están previstas accións semellantes”. Na mesma dirección, indicou que “SOS Sanidade Pública vai levar adiante unha recollida de sinaturas por toda Galiza para esixir “centros de saúde e puntos de atención continuada (PAC) de urxencias abertos e co persoal necesario para tratar as persoas enfermas cando se necesite e perto dos nosos fogares, especialmente no medio rural afastado dos hospitais”.
Martín criticou a decisión anunciada na segunda feira polo presidente da Xunta da Galiza, Alfonso Rueda, de proceder ao feche de diversos consultorios de Atención Primaria con carácter temporal durante os meses de verán naqueles municipios de menor poboación. Nesta dirección, manifestou o seu temor de que “a medida se volva permanente” e lembrou que “o mesmo dixeron durante a pandemia para deixar sen actividade algúns centros de saúde e hoxe a maioría deles continúan clausurados”. A este respecto, referiuse á problemática creada “en concellos como Castro de Rei (A Terra Chá), co feche do consultorio de Castro de Rei; ou en Cervantes (Os Ancares), co consultorio de Doiras”.
Feche de consultorios
A eliminación dos servizos sanitarios nos consultorios de Atención Primaría é unha constante desde 2009. Se á volta dese ano, a Galiza declaraba 96 centros deste tipo dentro da súa rede de Atención Primaria, ao remate do ano 2021 só contaba con 65, situándose como a comunidade do Estado cun menor número de consultorios locais. O seu escaso nivel de desenvolvemento é explicado por SOS Sanidade Pública como unha mostra da falta de preocupación da Administración pola atención sanitaria da poboación do rural, contra “o principio recomendado pola Organización Mundial da Saúde (OMS) de achegar os servizos de saúde á cidadanía co obxectivo de facelos máis accesíbeis”.
O relatorio presentado por SOS Sanidade Pública repara nos problemas xerados nas diferentes localidades galegas pola negativa das autoridades sanitarias a cubrir as baixas de persoal provocadas polas vacacións de verán. Exemplifica isto coa situación creada naquelas comarcas como O Barbanza ou O Salnés, onde a poboación incrementa de forma moi importante na tempada estival pola afluencia de turistas procedentes de diversas partes do Estado. Así, alerta sobre o caso do centro de saúde de Ribeira (O Barbanza), “onde só están cubertas catro de oito prazas para atender unha poboación que se incrementa en 20.000 persoas”.
O documento refire tamén casos como o do Punto de Atención Continuada (PAC) de Baltar, en Sanxenxo (O Salnés). Este centro ten asignado nove prazas de Medicina Familiar e dúas de Pediatría; porén, só están cubertas cinco da primeira especialidade e unha da segunda para asistir unha poboación que nos meses de verán chega a 80.000 persoas. Ao tempo, desvela que o centro de saúde de Tui (O Baixo Miño) conta “con catro médicos menos durante o verán ao non cubrir o Sergas as substitucións por vacacións dos seu profesionais”. A este respecto, Martín explica que “no verán agudízase polas vacacións un problema presente durante todo o ano”.
Vacantes
9,3 % das prazas de persoal médico permanecen sen cubrir durante todo o ano en Atención Primaria. Segundo explica Martín, “243 prazas médicas de Atención Primaria permanecen vacantes. 133 delas atópanse nesa situación con carácter permanente por non dispor de titular e as 110 restantes temporalmente por ausencia do profesional adscrito á mesma”. As peores cifras rexístranse nas áreas sanitarias de Ourense e Lugo, con 66 e 50 vacantes respectivamente, marcando os mellores datos a área sanitaria da Coruña, con só 17. A estas vacantes estruturais súmanse na tempada estival as xeradas polas vacacións de profesionais.
Martín responsabiliza a Xunta da Galiza da falta de profesionais no sistema sanitario galego. Neste sentido, refírese ás condicións laborais do persoal do Sergas, sinalando que “non se ofreceron contratos dignos” e alertando que “50% dos médicos e das médicas teñen contratos precarios”. Neste punto denuncia “a situación de precariedade, encadeando temporalidades, cambiando de destinos ou sen horarios que permitan conciliar a vida persoal e laboral, sen tempo para a formación, cunha elevada sobrecarga asistencial e uns salarios inferiores aos europeos”. A este respecto, lembra que “os médicos e as médicas perderon na Galiza 19% do poder adquisitivo desde o ano 2009”.
Os cadros de persoal
O voceiro SOS Sanidade Pública critica ademais a política de recortes a e ausencia de previsión das autoridades sanitarias que "leva a unha continúa redución das prazas médicas e a un progresivo envellecemento dos cadros de persoal". As últimas cifras ofrecidas polo Sergas sinalan que 1.440 facultativos e facultativas en exercicio nos centros de saúde da Galiza superan os 60 anos, 610 entre 66 e 69 anos e 61 cumpren 70 anos en 2024, o que implica que 23,4% dos mesmos deban xubilarse antes de 2029. Ao tempo, entre 2021 e 2023, último ano con datos, a Atención Primaria galega perdeu 61 prazas de medicina.
A Xunta da Galiza manterá fechadas 836 camas hospitalarias no verán
A Xunta da Galiza procedeu ao feche dun mínimo de 836 camas hospitalarias nas sete áreas sanitarias da Galiza para a tempada de verán, practicamente 60 máis das previstas polo Sergas a finais de maio e avanzadas por Nós Diario. Neste sentido, Manuel Martín denunciou que “o feche de camas mantén os hospitais semiparalizados e así non hai forma de rematar coas listas de agarda”. Na mesma dirección, destaca que “o feche de camas mantén e incrementa as listas de espera, onde temos un tapón".
204 camas deixan de funcionar na tempada estival nos cincos hospitais da área sanitaria da Coruña-Cee, una cifra practicamente análoga á do pasado exercicio. Pola contra, a clausura de camas hospitalarias na área de Ferrol alcanza as 86, rexistrando o incremento máis elevado da Galiza en relación a 2023, cunha alza nesta anualidade de 8,6 puntos porcentuais. Ao tempo, a xerencia da área sanitaria de Compostela-O Barbanza confirmou o feche de 112 camas hospitalarias entre o 16 de xullo e o 16 de setembro. 134 camas hospitalarias fican fóra de servizo na tempada estival na área sanitaria de Lugo.
Na mesma liña, na área de Pontevedra féchanse 122 camas e na de Vigo déixanse fóra 114 camas no Hospital Álvaro Cunqueiro e 60 no Hospital do Meixoeiro, sumando un total de 174 para o conxunto da área sanitaria. Só a área de Ourense se libra destes recortes, manténdose en funcionamento a totalidade das camas nos hospitais do Barco de Valdeorras, Verín e Ourense
