franquismo

“Papá, mamá: executaranme mañá. Quero darvos ánimos. Pensade que eu morro, pero que a vida segue. Recordo que na última visita, papá, dixéchesme que fose valente, como un bo galego. Funo, asegúrocho”. Así se despediu, hai hoxe 45 anos, José Humberto Baena, minutos antes de ser asasinado pola ditadura franquista. 
 

O 16 de setembro de 2017 falecía Bautista Álvarez. Tres anos despois da súa morte volvemos sobre súa figura para recuperar a súa militancia política durante a ditadura e para reivindicar o patrimonio acumulado polo nacionalismo nos últimos anos do franquismo.

O Consello de Ministras e Ministros aprobou o anteproxecto de lei de Memoria Democrática, que contempla a creación dunha Fiscalía para a investigación dos crimes do franquismo en base ao dereito e os tratados internacionais. O Val dos Caídos pasará a ser un cemiterio civil

A deputada de Patrimonio de Pontevedra considera que os relatorios foron un éxito e agarda que a actualidade continúe a fornecer temas de debate como o foron este ano a sentenza de Meirás, "a fuxida do rei emérito" ou a declaración de Martín Villa no marco da querela arxentina contra o franquismo.

Meirás non é un caso illado. Existen na Galiza múltiples exemplos de roubo patrimonial por parte do réxime que aínda hoxe seguen sen reparar. 'Nós Diario' debulla a arquitectura da represión económica na que todo isto aconteceu.

A actividade organizada pola Deputación, na que tamén se pretende unha “loita contra a impunidade”, poderá seguirse por internet. Un dos temas a tratar será a devolución ao pobo do pazo de Meirás, imposta aos Franco esta semana por sentenza.

A sentenza, notificada esta semana, que ordena á familia Franco restituír o pazo de Meirás ao Estado español, ao anular a doazón da finca e o contrato de compravenda polos que a posesión pasou a mans do ditador, "despexa o camiño para a súa recuperación", mais non de maneira inmediata, segundo recoñeceu onte o avogado do Estado que exerceu a parte demandante no proceso xudicial. 

Con máis de dúas décadas dedicadas a documentar o espolio que supuxo a doazón do pazo de Meirás, no concello de Sada, ao xeneralísimo, o investigador Carlos Babío recibe a sentenza que obriga a familia Franco a devolver a propiedade ao Estado español como un éxito da sociedade civil galega.  

O Pazo da Cultura de Pontevedra e a illa de San Simón acollerán os días 11 e 12 de setembro a segunda edición das Xornadas de Memoria Histórica organizadas pola Deputación de Pontevedra baixo título 'Na loita contra a impunidade'. A programación deste ano xirará arredor da Transición, do paso da ditadura á democracia do 78, co obxectivo de analizar os acontecementos que aínda hoxe representan un obstáculo para a reparación da memoria e das vítimas do franquismo. 

O suplemento desta terza feira incorpora unha interesante reportaxe sobre o destino dalgunhas obras do arte relixioso na Galiza. Tamén reflexiona e recorda o primeiro nacionalista que foi represaliado por Franco e dunha das propiedades que lle quedou á familia do ditador na Coruña.

A Illa de San Simón, que fora campo de concentración, volveu ser escenario dunha homenaxe ás vítimas do franquismo que tamén lembra a Chato Galante.

Do 'Glorioso Alzamento' á onomástica do rei Juan Carlos até hoxe

A segunda feira da próxima semana comeza o xuízo que determinará se o pazo de Meirás continúa en propiedade da familia Franco ou pasa, pola contra, a formar parte do patrimonio público. A nulidade da compravenda ou o seu uso como edificio de Estado son algúns dos argumentos sobre os que se ergue a demanda, que a partir do 10 de xullo quedará listo para senteza. O proceso afróntase como unha oportunidade para restaurar un dos múltiples abusos do franquismo vivos nos nosos días. 

Camilo José Cela foi Premio Nobel de Literatura. Camilo José Cela foi marqués de Iria Flavia. Pero Camilo José Cela tamén foi delator. Chivato e censor de compañeiros de profesión e de individuos cos que se cruzou na vida, o padronés destacou desde os inicios do réxime franquista como un voluntario máis que disposto a facer o que ordenase o Movemento.

No vindeiro mes de xuño chegará ás librarías de todo o país o libro Os restos do franquismo en Galiza. Escrito por Manuel Monge, está editado por Laiovento e conta coa colaboración da Fundación Galiza Sempre, así como de historiadoras, investigadoras, presas políticas, xornalistas, asociacións memorialistas, culturais e entidades de todo tipo "que informan e mobilizan á cidadanía".

O deputado Néstor Rego ve inxustificábel que o cabo Marcos Santos Soto fose investigado pola Garda Civil na súa vida privada e acabase expulsado do exército, mentres que os que asinaron o manifesto en defensa do ditador Franco non son nin expedientados.

A COVID-19 acaba coa vida dun home membro da Brigada Político Social e obxecto de numerosas denuncias por parte das súas vítimas

A xornalista Montse Fajardo escribe o obituario de Jose María "Chato" Galante, ex preso na ditadura franquista, torturado por "Billy El Niño" e referente da loita contra a impunidade dos crimes do franquismo. A noticia do seu falecemento, pola COVID-19, coñeceuse na mañá do domingo.

 

Un dos mantras que se empregaban na transición española para tranquilizar as conciencias das persoas máis timoratas era que "non é posíbel un franquismo sen Franco". Porén, 45 anos após morrer o ditador, na Galiza ten que nacer unha plataforma que busca eliminar, por fin, todos os restos da memoria legada polo propio réxime.

O historiador Adrián Presas acaba de presentar unha tese que estuda como a ditadura franquista creou as súas elites locais nas principais cidades galegas. Coa análise de 4.840 nomes, as conclusións negan que o réxime fose continuista co caciquismo de épocas anteriores. Ao contrario, creou as súas propias elites.