memoria

O Condado, o Baixo Miño e a Louriña, na raia que traza con Portugal o tramo final do Miño, sufriron con especial intensidade a violencia fascista a partir de 1936. A asociación cultural Levada Libre traballa por recuperar a memoria democrática e, a partir do serán deste sábado, programa para cumplir co obxectivo un ciclo de actos e conferencias: Día da Memoria.
 

Os nomes do terror. Galiza 1936: os verdugos que nunca existiron (2017) é o primeiro volume monográfico sobre aqueles que se encargaron da represión fascista durante os anos da Guerra Civil. Editado por Sermos Galiza e xa pola segunda edición, preséntase esta sexta feira 23 de febreiro ás oito e media do serán no auditorio de Vilalba.
 

Repensar Galicia. As Irmandades da Fala é o título do volume colectivo, coordinado por Uxío-Breogán Diéguez, Carme Fernández, Pilar García Negro, Xosé Manuel González Reboredo e Justo Beramendi que recolle as achegas ao simposio do mesmo nome organizado en novembro de 2016 polo Museo do Pobo Galego, a revista Murguía, o Grupo de Investigación Lingüística e Literaria Galega (ILLA) coa colaboración da Xunta.

Soubemos de Sé de Corzáns por Bieito Fernández, aquel antigo presidente da Sociedade nacionalista Pondal que impartía patriotismo de lei, nos seus últimos anos lucenses. Acompañando Lois Diéguez, visitámolo na súa casa da rúa Castealo, onde partillaba reflexións sobre a situación política do momento, emocionábase cos trunfos do nacionalismo, ensinábanos a súa extraordinaria biblioteca e descubríanos a loita por Galiza da súa xeración.

A Primeira Guerra Mundial non sucedeu en Galiza pero tamén sucedeu en Galiza. Os seus efectos no comercio internacional, combinados co eco que a Revolución Bolxevique deixou entre as clases subalternas, foron o caldo de cultivo de numerosas revoltas do pan. A Comisión Revolta Popular Marzo de 2018 quere rescatar as acontecidas en Narón cun amplo programa de actos.
 

En 1940, o fotógrafo comunista catalán Francesc Boix (Barcelona, 1920 – París, 1951) caeu preso. Os nazis internárono no campo de concentración de Mauthausen, en Alemaña. Sobreviviu. E con el sobreviviron as imaxes coas que, clandestinamente, testemuñou o día a día na insitutición e o rostro dos represores. Foron usadas como proba de Cargo en Núremberg. A partir do día 1 de febreiro poderánse ver na Coruña.
 

O profesor Xosé Ramón Veiga Alonso presenta esta sexta feira en Foz o seu último libro, Poder e política na Galiza vilega (editorial Bolanda). Centrada nas antigas provincias de Lugo e Mondoñedo e no período que vai de 1790 a 1833, a obra analiza o esboroamento do Antigo Réxime e a súa pelexa a vida ou morte co liberalismo.
 

O 4 de decembro de 1977, aínda aberta a coitelada de catro décadas de ditadura, os xogadores do Celta saltaban ao campo de Balaídos portando unha gran bandeira galega confeccionada para a ocasión nunha factoría de pantalóns. Ao tempo, soaba por megafonía Os Pinos, descoñecido para gran parte dos presentes. A primeira vez desde a II República que a simboloxía nacional regresaba a un estadio de fútbol. E facíao pola porta grande.

A veciñanza de Mondoñedo vén de anunciar unha homenaxe a tres políticos asasinados polo fascismo o 12 de xaneiro de 1938. Siervo González Rivas, Graciano Paz Amieiro e Manuel Rodríguez Núñez, militantes da efémera Unións Socialista Galega -organización pioneira na síntese de socialismo e galeguismo-, serán obxecto dunha xornada de reivindicación e recoñecemento o sábado 13 de xaneiro.
 

No ronsel da represión da Comuna de París, o socialista Eugène Pottier non se deu por derrotado. Empregou a poesía para resistir. Nos meses posteriores a aquel convulso marzo de 1871 escribiu o que daría no máis difundido himno do movemento obreiro: A Internacional. Ducias de versións en ducias de idiomas multiplicaron o seu impacto. Entre elas, a galega, confeccionada en 1969 por Henrique Harguindey. Tamén en París.
 

Luis Bará critica que o presidente español afirme que vai seguir a chamarlle polo seu antigo nome, Salvador Moreno, á actual Rosalía de Castro. Moreno foi un golpista franquista e ministro na ditadura.

Xoán Xesús González é unha figura de culto. Nado en Sebil (Cuntis) en 1895, canteiro de oficio, estudou despois maxisterio e dereito en Compostela e converteuse nun activo xornalista. Contactou co galeguismo intelectual e político nos anos previos á II República. E foi pioneiro en intuír que o marxismo podía contribuír a explicar a opresión nacional de Galiza. O fascismo paseouno en 1936. O filme O canteiro de Sebil, realizado pola asociación Quinteiro do Umia, repasa a súa vida e proxectarase este sábado ás oito no Teatro Principal de Compostela.
 

O presidente español quéixase de que a rúa xa non leve o nome deste almirante que chegou a ser ministro con Franco. A rúa chámase desde 2010 Rosalía de Castro, en aplicación da Lei da Memoria Histórica.