De Bóveda a Meirás, a memoria necesaria
Texto da intervención realizada, en nome dos 19 de Meirás, na homenaxe a Alexandre Bóveda no Día da Galiza Mártir
Texto da intervención realizada, en nome dos 19 de Meirás, na homenaxe a Alexandre Bóveda no Día da Galiza Mártir
Oitenta e dous anos despois do asasinato de Alexandre Bóveda na Caeira (Poio), o Día da Galiza Mártir multiplícase. Asociacións, partidos políticos, fundacións ou institucións converten a xornada nun memorial daqueles que morreron por defender a liberdade. Como mínimo, 4.700 persoas entre 1936 e 1939, segundo os datos do proxecto interuniversitario Nomes e Voces.
Na véspera do Día da Galiza Mártir, o deputado de En Marea no Congreso Miguel Anxo Fernán Vello vén de esixir ao Goberno español a anulación do consello de guerra a Alexandre Bóveda e “a súa rehabilitación de forma pública e política”.
Recuperar a historia, a nosa, sen deturpar e á marxe de visións estereotipadas é unha obriga para comprendermos mellor o presente e para poder encararmos o futuro coa mirada posta na xustiza social, na igualdade, no dereito a decidir e na liberdade das nacións sen Estado.
Con motivo do Día da Galiza Mártir recuperamos a memoria daquelas mulleres que sufriron crimes de xénero durante a represión: agresións sexuais, torturas e vexacións brutais. Aínda que esta modalidade de represión non adoitaba ser obxecto de denuncia por pudor ou vergoña, chegaron até nós testemuños do sadismo sexista. Eis un extracto da reportaxe publicado no número 309 do semanario Sermos Galiza.
No territorio quedan marcas da barbarie. Lugares que foron escenario da imposición fascista. Ou onde viviron os resistentes. Trazos dunha memoria insurxente, ao cabo. Nas bisbarras da Ulloa e Melide, unha presa de asociacións e colectivos convocan este domingo a un roteiro para lembrar os defensores da democracia.
O mapa da infamia fascista na Galiza aínda está por elaborar. O desleixo administrativo, cando non a aberta belixerancia, deixan en mans de militantes e persoas voluntarias traballos como o de exhumación de fosas. Arredor de vinte foron escavadas, pero a singularidade da represión no país engade dificultades ao labor de restitución da memoria. Analizamos este labor cando está próximo a conmemorarse o Día da Galiza Mártir. Eis un extracto da reportaxe publicada no número 308 de Sermos Galiza.
“Patrimonio Nacional debe iniciar de maneira urxente o proceso xurídico para recuperar o Pazo de Meirás como ben público”. Así reza a comunicación que a Deputación da Coruña vén de remtir ao Goberno español. Concretamente a Patrimonio e á nova Dirección Xeral de Memoria Histórica.
Hai unha tríade de topónimos que debuxan a xeografía de Moncho Valcarce: As Encrobas, Xove, Baldaio. Conflitos en defensa da terra, loitas polo territorio e, ao cabo, polo reparto da riqueza, forxaron o carácter daquel crego rebelde, nacionalista irredento e carismático organizador de campesiños. A exposición Moncho Valcarce. Unha vida de compromiso con Galiza repasa, no Museo do Pobo Galego, a súa existencia.
O pasado de Foz, o máis inmediato e o menos, as súas historias e as dinámicas que a conduciron á contemporaneidade, volverá protagonizar o verán mariñao por viséximo terceiro ano consecutivo. A asociación Pomba do Arco convoca catro días de palestras, da segunda feira 30 de xullo á quinta dous de agosto.
A décimo segunda homenaxe nacional ás vítimas do fascismo, que se desenvolveu este domingo na emblemática illa de San Simón -campo de concentración franquista-, concluíu nunha reivindicación: as escolas deben explicar ao alumnado o 36, a Guerra Civil, a brutal represión fascista e a posterior ditadura.
Por décimo segundo ano consecutivo, a Iniciativa Galega pola Memoria honrará as vítimas do fascismo nunha homenaxe nacional. E será na emblemática illa de San Simón, na ría de Vigo, o vindeiro domingo 22 de xullo. Asistirán catrocentas persoas, organizadas nas asociación que compoñen a plataforma.
1953, lugar de Pardaces, parroquia da Peregrina, concello de Santiago de Compostela. Cándido López Lorenzo ten seis anos. “Un día estando aí só apareceu un irmán e levoume con el para unha aldea que se chama Pardaces. Eu choraba, pero iso non me servía de nada. Era para axudarlle a facer o que me mandaran, axudarlle coas vacas, coller cousas para un lado e levalas para outro. Aí comezou un gran calvario para min”.
Un día antes da moción de censura que acabou co Goberno do PP, o seu ministro de Xustiza, Rafael Catalá, ratificou a denominada Real Carta de Sucesión pola que Carmen Martínez-Bordiú herdará da súa nai -Carmen Franco Polo- o título nobiliario de duquesa de Franco. Hai unha semana, o Boletín Oficial do Estado publicábao.
Centos de persoas participaron este sábado de solsticio de verán na homenaxe popular ao Gardarríos e a Antonia Díaz, dous heroes da guerrilla antifascista asasinados hai agora 70 anos en Vilanova de Lourenzá. Os actos decorreron entre Mondoñedo e Lourenzá e contaron, nun suceso inaudito, co apoio unánime das corporacións municipais de ambos os dous concellos e mais da de Ribadeo, onde nacera Díaz.
Foi un cazador de homes. Chamábase Xulio López López pero todos o coñecían como “O Garabito”. Formou nas bandas de matachíns de camisa azul na comarca de Sarria.