Cambio climático, mar-industria e innovación galega

Galiza ten preto de 1.500 quilómetros de costa, sendo a costa galega a segunda de maior lonxitude de todo o Estado despois da de Canarias. Tanto é así que un de cada cinco quilómetros de costa de todo o Estado é galego. As nosas costas suman un 50% máis de lonxitude que a costa andaluza, catro veces máis que a asturiana e máis do dobre da catalá. De feito, a costa galega equivale en lonxitude á suma da costa catalá, valenciana e murciana xuntas. A importancia do sector marítimo-pesqueiro galego é estratéxica e diferencial. Aquí, o mar permite desenvolver actividades económicas como a extracción e procesamento de produtos pesqueiros, marisqueiros, piscícolas e acuícolas. A cadea mar-industria é un exemplo moi positivo de creación de valor e retención de rendas grazas ao procesamento do produto primario. Desenvolver esta actividade económica permite fixar poboación no territorio, sobre todo na costa, e servir de polo de atracción doutras actividades que complementan e diversifican o abano de produtos ofrecidos relacionados co mar. Deste xeito, a achega do sector extractivo pesqueiro ao PIB galego acada o 2,1%. Relevancia que se ve multiplicada para chegar ao peso do 4,8% da cadea mar-industria e dar emprego directo a máis de 50.000 persoas. Debemos ser conscientes de que no seu conxunto, o valor engadido bruto da pesca e da acuicultura galegas é seis veces o valor da media destas actividades no Estado e 25 veces o valor medio europeo. Segundo os datos do grupo de investigación en Economía Pesqueira e Recursos Naturais Ecopesca da USC, liderado polos economistas Gonzalo Rodríguez e María do Carme García Negro, a produción do sector do mar e da industria transformadora incrementouse ao redor do 50% entre 2011 e 2019. Trátase dun sector tractor da economía que ten relación con case a totalidade das distintas pólas da economía (90%), chega a acadar un volume económico próximo aos 9.000 millóns de euros, cunha suma de salarios anuais xerados en torno aos 850 millóns. Greenpeace vén de publicar un informe sobre a situación na que se atopan as costas do Estado. A organización ecoloxista advirte das consecuencias do cambio climático sobre as augas do Atlántico nas rías. Así, o quentamento destas augas incrementa o perigo de toxicidade de moluscos como o mexillón, debido á acumulación de metais pesados como o cromo, o cadmio ou o chumbo. Greenpeace avanza a posible redución da produtividade das bateas debido ao estrés térmico. Ademais, a modificación no ritmo e intensidade das precipitacións, que tenderán a ser máis intermitentes e de carácter extremo, está xa a provocar a diminución na salinidade da auga, e con isto, o incremento da mortalidade de bivalvos como as ameixas. O investigador Xosé Antonio Padín, do Instituto de Investigacións Mariñas do CSIC e da Uvigo, sinala como o cambio no patrón dos ventos, derivado á súa vez do cambio na posición e intensidade do Anticiclón das Azores, ten impacto no proceso de afloramento costeiro, chave nos ecosistemas mariños galegos. Dende hai máis de cincuenta anos constatouse unha redución do 45% do vento do norte e unha diminución do 30% da súa persistencia ao longo do ano, feitos que se suman ao incremento dun grao de temperatura das augas superficiais galegas. Este feito, sinala o investigador, representa unha barreira para a sustentabilidade da biodiversidade, ademais de condicionar negativamente a produtividade da plataforma continental, así como das rías galegas. Arrecifes artificiais Fronte a esta realidade, investigadores da UDC, liderados polo catedrático de Enxeñaría Naval e Industrial, Luis Carral, están desenvolvendo unha interesante liña de investigación multidisciplinar centrada na creación de arrecifes artificiais empregando residuos da depuración de bivalvos para recuperar ecosistemas mariños. Desta forma, residuos coma as cunchas, principalmente ostras polo elevado contido en calcita, son empregados como materias primas para construír arrecifes artificiais. Estes arrecifes verdes teñen como obxectivo mitigar a degradación dos ecosistemas das costas, podendo así manter a produción con criterios de sustentabilidade. A I+D+i pode achegar solucións ao cambio climático Exemplos como este falan da potencialidade da I+D+i galega para achegar solucións aos impactos evidentes do cambio climático. É a nosa responsabilidade, como sociedade, coidar o noso “ecosistema de innovación”, para o que é preciso unha estratexia clara de atracción, potenciación e financiamento do talento.