Innovación galega e reindustrialización

A comezos deste ano 2024 aprobouse na UE o denominado Plan Industrial do Pacto Verde Europeo. Este plan ten a súa base en catro elementos lexislativos: a Lei de industria neta cero, a Lei europea de materias primas críticas, a Reforma do deseño do mercado eléctrico e a creación do Banco Europeo do Hidróxeno. O Plan Industrial europeo vén reconfigurar o modo de produción que existe na UE, que precisa dunha transformación para poder acadar os obxectivos climáticos propostos para 2050. Deste modo, o denominado crecemento verde obriga a facer un uso distinto dos recursos, a mudar os hábitos de consumo e a facer da innovación a base do proceso tecnolóxico e produtivo. A innovación nos materiais traerá consigo unha produción máis respectuosa co medio ambiente no futuro. Tecnoloxía galega Precisamente, un equipo investigador da UDC, do CICA e do Citeni e da Escola Técnica Superior de Náutica e Máquinas vén de recibir o Premio á Transferencia de Tecnoloxía da Real Academia Galega de Ciencias. Desenvolven unha liña de investigación chave para o proceso de obtención de frío e de calor para fogares e grandes superficies industriais. Resposta esta investigación ao reto proposto pola UE para os vindeiros vinte anos: a eliminación do uso dos gases fluorados (nocivos para o medio ambiente) e das caldeiras que empregan combustibles fósiles nos edificios. Propoñen o uso de novos refrixerantes baseados en materiais sólidos, no canto de gases. Na Galiza destínanse a I+D tres veces menos que en Euskadi ou que en Madrid e dúas veces menos que en Catalunya e que en Nafarroa Entre as liñas desenvolvidas está a de reutilizar o dióxido de carbono, un residuo, e impulsar o seu uso no sector da refrixeración e da calefacción grazas ao descubrimento das propiedades respiro-calóricas destes materiais sólidos analizados. Estes avances están sendo xa estudados para a súa aplicación práctica naqueles sectores e actividades industriais máis demandantes e intensivos neste tipo de procesos de frío-calor. Así os centros de datos, a cadea de valor de fabricación de produtos alimentarios e de supermercados, a cadea de produtos farmacéuticos e biosanitaria ou o transporte marítimo son posibles candidatos a mellorar os seus procesos grazas a esta innovación tecnolóxica e enerxética de orixe 100% galega. A UE, co novo Plan Industrial, propón continuar coa aposta polo crecemento verde coa axuda do desenvolvemento tecnolóxico, o uso eficiente dos recursos, o cambio na estrutura produtiva e na gobernanza das administracións e das empresas, ademais de propoñer a colaboración público-privada como unha estratexia básica para o cumprimento de obxectivos industriais, enerxéticos e climáticos. Por vez primeira a UE propón unha política industrial baseada na innovación, xa que é a principal alternativa para conseguir un cambio de paradigma no uso dos recursos e conseguir así novos materiais que substitúan os actuais. Existe un risco real, como é o da dependencia de materiais críticos para os procesos industriais e tecnolóxicos A dependencia da UE dos denominados materiais críticos pode limitar a súa capacidade e autonomía industrial e tecnolóxica futura. Sirvan como exemplo datos como que 63% do cobalto mundial, chave para a fabricación de baterías, extráese na República Democrática do Congo. Ademais, 60% deste material é refinado en China, así como 100% das terras raras para produtos magnéticos ou 97% do fornecemento de magnesio que se emprega na UE. Por outra banda, Suráfrica fornece 71% dos metais do grupo do platino que precisamos na UE (para contextos eléctricos, catalizadores, electrónica) e de Turquía provén 98% das necesidades de borato empregado para deterxentes, desinfectantes ou pesticidas. Investigación Ante este risco real de repetición de esquemas de dependencia no fornecemento de materiais críticos que implican tensións xeopolíticas e fuga de rendas, debemos apostar pola innovación na busca de novos materiais. Por iso, é importante poñer en valor a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico que se fai nas universidades públicas, nos centros tecnolóxicos e de investigación e nas empresas do no noso país. Pese aos escasos orzamentos que se manexan, son moitos os avances e innovacións que se propoñen. Por desgraza, a comparativa dos datos de gasto en I+D do INE é demoledora: en Galiza destínanse a I+D tres veces menos que en Euskadi ou que en Madrid e dúas veces menos que en Cataluña e que en Navarra. Estamos un 30% por debaixo da media estatal. A UE acaba de apostar por un cambio no modelo industrial baseado precisamente na innovación. Os sinais por onde vai o futuro e a creación de valor son claros, interpretémolos ben.