Máis aló da modernidade dualista cartesiana

Desde a chegada de Cristóbal Colón a América, o noso continente, instauráronse múltiples e heteroxéneas xerarquías de dominación inexistentes até entón nas nosas civilizacións orixinarias. A partir dese momento consolidouse un sistema capitalista mundial de explotación, no cal só 1% da poboación mundial controla 80% da riqueza, deixando 99% restante sobrevivindo con apenas 20% da mesma. Neste contexto, abordar a cuestión da pobreza implica necesariamente analizar as desigualdades xeradas polo sistema capitalista mundial, o cal é reproducido e sostido polo sistema imperialista mundial. Modernidade En América Latina, antes da chegada dos europeos, non existían o capitalismo, o racismo, a cousificación da natureza, o patriarcado nin outras problemáticas estruturais que enfrontamos na actualidade. Como podemos observar, non se trata só dun problema económico, senón do resultado dunha civilización destrutiva da vida. Reverter a descolonización é unha necesidade vital e implica superar a modernidade A civilización moderna asasinou millóns de seres humanos e degradou significativamente as condicións de posibilidade para a reprodución equilibrada da vida no planeta Terra, xa que o afán de riqueza do individuo moderno lévao a explotar todo o que o rodea. A visión dualista cartesiana da modernidade, tan criticada polo comandante Hugo Chávez Frías (1954-2013), impulsounos a desenvolver tecnoloxías destrutivas da vida. Por iso, Chávez sempre lembraba que toda tecnoloxía ten contida unha cosmoloxía, polo que ningunha é neutral. A cosmoloxía dos pobos orixinarios, previa á invasión, conquista e colonización, era holística e non dualista. Isto significa que os seres humanos convivían en harmonía con outras formas de vida. Ningunha das civilizacións anteriores ao xurdimento da modernidade occidental capitalista (que apenas ten 531 anos) concibía a natureza como un mero obxecto susceptíbel de apropiación individual e de explotación sen considerar os criterios da reprodución da vida. En cambio, a modernidade cousificou tanto os seres humanos como a natureza, deshumanizándoos e desnaturalizándoa, de modo que agora poden ser explotados, dominados e finalmente destruídos. Ser humano e natureza O dualismo cartesiano (movemento intelectual motivado polo pensamento do filósofo francés René Descartes, século XVII) postula unha división ontolóxica entre o ser humano e a natureza, considerando os humanos como separados doutras formas de vida. Desta idea estúpida dedúcese que é posíbel destruír todo o que nos rodea sen que a vida corra perigo. Por que? Porque o dualismo cartesiano concibe o ser humano como escindido da natureza, ignorando a súa interdependencia complexa. Como resultado, a tecnoloxía que foi pensada, deseñada e producida no interior do sistema capitalista desde a racionalidade moderna medio-fin, utilitarista e instrumental, lonxe de preservar a vida, condúcea á súa autodestrución. Este tipo de produción tecnolóxica non considera ningunha das consecuencias que xera, entre as que se destaca o desastre ecolóxico planetario. Descolonización Independentemente das diferenzas entre as civilizacións preexistentes á expansión imperial/colonial europea, todas compartían unha visión holística da realidade e recoñecían a importancia de considerar o criterio da reprodución da vida ao desenvolver tecnoloxía. Este concepto, en aparencia simple, implica profundas implicacións a nivel planetario e convértese nun asunto de vida ou morte. Quen adopta unha visión holística da realidade ao producir tecnoloxía aplica criterios racionais que fomentan a reprodución da vida. En cambio, aqueles que produzan tecnoloxía desde o dualismo cartesiano da modernidade, mesmo a nome do socialismo, perpetúan a destrución sistemática da vida. Por tanto, a descolonización non é unha opción entre outras, senón unha necesidade vital. Neste contexto, a descolonización implica superar a modernidade, a cal promoveu un sistema intrinsecamente destrutivo das condicións materiais para a reprodución da vida do ser humano e da natureza. Se non logramos descolonizarnos, temos os días contados.