Medio millón de crianzas lusas (arredor dun terzo das nenas e nenos do país) serían pobres sen as prestacións sociais

Arredor de 1,8 millóns de persoas en Portugal, 17% da poboación, está en risco de pobreza, resolve o relatorio Portugal, Balanço Social 2023, presentado a cuarta feira, que sostén que a taxa de pobreza subiu 0,6% entre 2022 e o pasado ano, 0,9% a das mulleres. “O aumento na prevalencia da pobreza reflíctese en todos os grupos de idade, principalmente entre as crianzas, cuxa taxa aumentou 2,2 puntos porcentuais” nun ano, revela a investigación de Susana Peralta, Bruno P. Carvalho e Miguel Fonseca, da Nova School of Business &amp; Economics, que despois de analizar os datos públicos fai énfase en que son “un dos grupos da poboación máis vulnerábel á situación de pobreza e exclusión social”. En paralelo, tamén escalou a desigualdade no ingreso, o que derivou en que o pasado ano o 25% das persoas con máis recursos controlara xa 47% da riqueza do país, mentres que o 25% con menos ingresos tiña apenas 10,8%. Ao tempo, existen fortes diferenzas rexionais, coa taxa de pobreza na Madeira case 10 puntos por riba da media nacional ou nove puntos a dos Açores, as dúas áreas máis empobrecidas de Portugal. Ademais, catro de cada dez persoas desempregadas son pobres, así como unha de cada dez persoas con traballo, cun forte peso do tipo de contratación, pois a pobreza pasa de 7,4% nas persoas con contratos indefinidos a 20,6% nas que o teñen temporal. As persoas con menos recursos tamén asumiron o maior custo do incremento da inflación a partir de 2021. Peralta, unha das autoras, subliñou que o seu impacto se notou especialmente “nos indicadores de privacións e foi máis severo para os máis pobres”, detallando que “logramos demostrar como a inflación provocou efectos asimétricos en persoas pobres e non pobres”. En todo caso, Peralta incide en que sen as transferencias sociais das 300.000 nenas e nenos pobres pasaríase a medio millón, rozando o terzo das crianzas. “Unha de cada tres é moita pobreza infantil, quere dicir que hai algunha cousa que non estamos a facer ben”, afirma. A pobreza e a sanidade pública, principais preocupacións da poboación da UE de cara aos comicios de xuño Un dos casos paradoxais é o das gardarías, pois a pesar das iniciativas para avanzar na súa gratuidade até dentro de varios anos non se estima que poidan garantir a accesibilidade á poboación que as precisa. Neste contexto, 82% das crianzas de familias con poucos recursos -74% no resto- non asiste como mínimo 30 horas semanais e sete de cada dez non logrou unha praza, a pesar de que o “tipo de desenvolvemento de competencias cognitivas e non cognitivas” que xeran estes centros “é máis esencial para crianzas que veñen de medios desfavorecidos”. Con todo, as prazas están a ser ocupadas “desproporcionadamente polas familias máis ricas” cando “debería ser exactamente o contrario”. Asemade, a investigadora recalcou que nacer e medrar nunha familia con poucos recursos económicos ten impacto na súa capacidade de “solidificar” competencias polos mecanismos de transmisión interxeracional da pobreza, algo vinculado co futuro éxito escolar e laboral destas persoas, polo que fai un chamamento a que o Estado, amais da perspectiva dos ingresos, tamén aborde a situación desde o “punto de vista das condicións habitacionais” logo de constatar que “as crianzas viven en situacións de maior privación habitacional”. Vivenda e falta de equidade O certo é que unha quinta parte das familias pobres vivían en 2022 en casas ou pisos ateigados, moi por riba do 6,6% do resto de Portugal, e un terzo precisaba máis de 40% dos seus ingresos para manter a vivenda. “Están pagando moito máis que 40% dos seus ingresos”, destaca a Nós Diario Rita Silva, doutoranda e militante do movemento Vida Justa, que explica que estas persoas “son as que máis alugan”, e o alugueiro é a forma de vivenda “máis cara, explotadora e insegura” que existe no país após privilexiarse a compra. Na área metropolitana de Lisboa, a capital, o alugueiro para novos contratos é polo xeral máis alto que o salario mínimo. Silva fai fincapé en que a meirande parte están por riba dos 900 euros mensuais cando 3 millóns de membros da clase traballadora gañan menos ou até 1.000 euros. Debulla que isto responde á transformación da vivenda “nun activo financeiro” a nivel global, combinado con políticas que buscan atraer investimentos financeiros e estranxeiros ao sector. 50 anos de Revolução de Abril em Portugal … mas quase 50 anos de financeirização da habitação e a reemergência do fascismo Isto desencadea que as familias con ingresos máis baixos para acceder a vivenda teñan que residir en lugares pequenos para o seu tamaño, en moi mal estado ou compartidos, condicións que afectan as “dinámicas de violencia” ou frean as separacións. Nestas circunstancias, “hai xente da clase traballadora que se está indo vivir en tendas [de campaña] e barracas”. Amais, “co cambio de Goberno a situación vai ser aínda peor”, adianta Silva logo da chegada do conservador Partido Social Democrata (PSD) ao poder, demandando mecanismos de regulación dos alugueiros e dos prezos, máis vivenda pública, social e cooperativa, suspensión dos despexos, redución e limitación dos apartamentos turísticos e que se deixe de incentivar o investimento. As persoas de menos recursos teñen peor saúde Os datos do informe amosan que a insatisfacción das persoas pobres é maior que na poboación xeral, 16% indica que se senten felices raramente e 21,3% que o seu estado de saúde é malo ou moi malo. Tamén afrontan un maior índice de dificultades de visión (29%), para camiñar (15%) e concentrarse (24%), e 40% non é quen de acceder á unha consulta de medicina dental. Cun terzo considerando que a súa situación empeorará, 97% desconfía das forzas políticas, 84,5% da Xustiza e 66% do Goberno estatal e dos Concellos, o que, salienta Susana Peralta, delimita un “terreo fértil para que prosperen discursos políticos mais extremos”, en referencia á situación política, co Chega, de extrema dereita, convertido en terceira forza. Racismo O risco de pobreza tamén aumenta entre as persoas migrantes, con 28,5% nas estranxeiras e estranxeiros e 16,1% nos locais. Así e todo, de 2022 a 2023 medraron 38% as cifras de delitos de odio e a periodicidade entre ataques a persoas migrantes é cada vez menor. Esta semana transcendeu que unha crianza nepalí de nove anos foi violentamente agredida nunha escola de Lisboa e a comezos de maio un grupo de extrema dereita atacou nunha noite tres persoas migrantes no Porto.