O investimento en servizos sociais sitúa Galiza nos últimos postos do Estado

O investimento en servizos sociais na Galiza situouse no ano 2023 en 345 euros anuais por habitante. Segundo os datos que vén de facer públicos a Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (Airef), a través do Observatorio de Información Económica e Financeira das Comunidades Autónomas, o gasto en benestar por persoa no país foi 75 euros inferior á media estatal, que acabou esa anualidade en 420 euros por habitante. Os datos achegados pola Airef proceden da liquidación do orzamento de 2023 efectuada pola Intervención Xeral da Administración do Estado (IXAE), organismo de supervisión público dependente do Ministerio de Facenda. Neste sentido, enténdese por gasto en servizos sociais aquel que se deriva, entre outros conceptos, das actuacións en autonomía persoal e dependencia, dos servizos para inmigrantes, maiores e mocidade, da loita contra a drogodependencia, da atención á infancia e ás familias e das políticas igualdade de oportunidades e loita contra a violencia de xénero e a Galiza atópase á cola do Estado en investimento nesta materia. Os servizos sociais galegos, nos ósos A este respecto, a Airef sinala que o gasto medio por habitante só está por diante das Canarias, Murcia e Aragón. Así, Canarias investiu en servizos sociais 306 euros ao ano por persoa, Murcia 308 euros ao ano por persoa e Aragón 330 euros ao ano por persoa. Pola contra, as comunidades cun maior gasto neste ámbito son Nafarroa, con 755 euros ao ano por persoa; Catalunya con 543 euros ao ano por persoa e Asturias con 483 euros ao ano por persoa. O investimento da Xunta da Galiza en servizos sociais é inferior á media do Estado malia ser máis cara a prestación no país debido ás elevadas taxas de envellecemento da poboación, así como pola dispersión xeográfica. Precisamente, algúns dos programas máis custosos en materia de benestar social están dirixidos de forma específica ás persoas maiores, significándose entre eles os servizos de dependencia, de axuda no fogar, de asistencia residencial e en centros de día. A cobertura e a calidade dos servizos sociais está determinado polo investimento público. Neste sentido, un informe presentado na quinta feira pola Asociación Estatal de Directoras e Xerentes de Servizos Sociais denunciaba os retrocesos experimentados en 2023 na Galiza en materia de benestar e situaba á cola do Estado o nivel de desenvolvemento dos servizos sociais galegos, colocándoos só por encima de Madrid, Cantabria e Murcia. Residencias O Instituto de Maiores e Servizos Sociais (Imserso), organismo dependente do Ministerio de Dereitos Sociais, Consumo e Axenda 2030, sinala que Galiza conta con 268 residencias de maiores para 694.033 persoas que superan os 64 anos. Na mesma liña, indica que o número de centros residenciais por cada 10.000 habitantes de 65 ou máis anos é de 3,2, o que sitúa a Galiza nos postos de cola do Estado, só por diante de País Valencià, Illes Balears e Murcia. A Galiza ten un déficit de 13.850 prazas en residencias As cifras do Imserso desvelan a escasa cobertura pública da rede galega de residencias. Así, concreta que no país ofrécense 21.389 prazas, das cales 16.705 son de titularidade e xestión privadas, 2.562 prazas son de titularidade pública e xestión privada e as 2.122 prazas restantes son de titularidade e xestión pública. Nesta liña, conclúe que 90% das prazas residenciais para persoas maiores na Galiza son de xestión privada, unha tendencia que se vai acentuar tras apostar a Xunta da Galiza pola xestión indirecta para as sete residencias doadas pola Fundación Amancio Ortega. Dependencia O servizo de dependencia é outro dos damnificados desta falta de investimento en benestar social. Segundo os datos fornecidos polo Imserso para 2023, as achegas do Goberno galego a unha persoa dependente para sufragar os custos dunha asistenta ou asistente persoal son de 225 euros ao mes, 62,8 euros por baixo da media estatal. A Asociación Estatal de Directoras e Xerentes de Servizos Sociais afirma ao respecto que a taxa de cobertura por dependencia atópase nos últimos postos do Estado, ao fechar con 27,39 solicitudes de Programa Individual de Atención (PIA) por 1.000 habitantes, 2,3 puntos por baixo da media estatal. Os tempos de agarda para a resolución dun expediente de dependencia sitúanse na Galiza en 362 días. Malia que a Lei de Dependencia aprobada en 2006 recolle na súa disposición final primeira que "o prazo máximo entre a data de entrada da solicitude e a de resolución de recoñecemento da prestación de dependencia será de seis meses independentemente de que a Administración competente estabelecese un procedemento diferenciado para o recoñecemento da situación de dependencia e o de prestación”, os prazos nunca se cumpriron no país. Bruxelas sitúa Galiza á cabeza da taxa de dependencia Os fondos destinados a dependencia nos orzamentos galegos de 2024 avanzan un novo recorte no servizo. Así, a partida para a promoción da autonomía persoal e prevención da dependencia caeu un 19,4%, pasando de 75 millóns de euros en 2023 a 60,5 millóns en 2024. Na mesma liña, nas contas deste ano a partida destinada a Renda e Inserción Social Galega (Risga) reduciuse no 11,5%, ficando en 46,1 millóns, malia que a contía da renda de inserción galega era a máis baixa do Estado en 2023. Outro tanto acontece coa violencia de xénero, cunha baixa de 8 puntos, malia a que o número de prazas de acollida para mulleres vítimas da violencia é de 6,4%, é dicir, 7,8 puntos por baixo da media do Estado. A cobertura dos servizos sociais galegos para as persoas maiores é a máis baixa do Estado O baixo investimento do Goberno galego en servizos sociais déixase notar no conxunto do sistema de benestar. Neste sentido, un estudo de referencia para analizar a situación das persoas maiores a nivel estatal, o Ranking de Territorios para a Economía Sénior elaborado pola Fundación Mapfre, coloca a Galiza no último posto do Estado no que respecta á taxa de cobertura en servizos sociais ás persoas de 65 ou máis anos, con 2,5% e 9,5 puntos por baixo da media estatal. Nesta listaxe, acompañan a Galiza nos postos de cola Cantabria con 4% e Canarias con 5,7%, a comunidade cun menor investimento per cápita en servizos sociais. O índice elabórase atendendo á cobertura que as administracións ofrecen ás persoas de 65 anos ou máis en materia de teleasistencia, axuda no fogar, centros de maiores, centros de día e centros residenciais. Así, por exemplo, a cobertura media a nivel de Estado dos programas de teleasistencia é de 7,8%. Porén, na Galiza sitúase 4,6 puntos por baixo, ficando en 2,2%, una cifra só superior á rexistrada na Rioxa, onde a Administración só cobre ao 0,9% dese segmento de idade. 7.000 persoas en espera polo servizo de axuda no fogar mentres 35 maiores pasan cada día a vivir soas Os datos non son mellores no servizos de axuda do fogar, onde Galiza ocupa o penúltimo lugar do Estado só por diante de Nafarroa, ficando neste caso o nivel de cobertura para a poboación de 65 ou máis anos en 3,3%, un punto por baixo do nivel medio do conxunto do Estado. O persoal contratado para desenvolver este servizo realiza o seu traballo nunhas condicións laborais precarias, segundo as denuncias formuladas polos sindicatos.