O sexismo no deporte

Aínda que París 2024 xa fixo historia ao acadar por primeira vez, desde Atenas 1896, a paridade plena de xénero nos Xogos Olímpicos (XXOO), a igualdade no deporte non se consegue simplemente engadindo un equipo feminino ou nomeando unha muller nunha xunta executiva. É preciso que haxa igualdade de oportunidades, representación e visibilidade, protección contra a discriminación e o acoso, remuneración e investimento xustos, programas deportivos accesibles, iniciativas educativas, políticas e promoción, entre outras. Existen manifestacións de machismo subxacente como a imposición dunha determinada vestimenta ás atletas, non acaída ás probas que deben realizar. Non é puritanismo, é unha denuncia pola explotación sexual das mulleres, que compiten en roupa interior moi reducida, para que poidan ser contempladas como obxecto sexual, difundidas as imaxes polas redes e rematar, nalgúns casos, en páxinas porno. Igualdade de oportunidades A desigualdade e o patriarcado seguen aí: case un 21% das deportistas profesionais sufriron abusos sexuais durante a súa infancia en contextos deportivos, case o dobre que os homes (11%). Os comentarios sexistas nos medios poden reforzar estereotipos nocivos e normalizar os prexuízos de xénero, perpetuando a desigualdade no deporte. Velaí a retirada, nestes Xogos, do xornalista de Eurosport, Bob Ballard, por comentarios ofensivos contra as mulleres do equipo australiano de natación, ou a denuncia das atletas suecas Maja Askag e Julia Herinksson pola maneira en que son gravadas as mulleres nas competicións, focalizando en partes do seu corpo de xeito innecesario e desagradable. Tamén podemos engadir o acoso, discriminación e transfobia, padecido pola boxeadora alxerina Imane Khelif. As adolescentes teñen máis barreiras temporais, contextuais e de seguridade para a práctica deportiva A práctica regular de actividade física non só é unha preocupación da Organización Mundial da Saúde (OMS, 2020), tamén a Unesco (2015) proclama que o deporte é un dereito fundamental para toda a cidadanía e que aporta grandes beneficios ás persoas, ás comunidades e á sociedade en xeral. A igualdade de oportunidades é outro dereito, pero coa chegada da adolescencia diminúe de maneira importante a realización de actividade física por parte das mozas (o dobre que neles). Porén, o deporte é unha magnífica ferramenta para ensinar ás nenas as habilidades que precisan para avanzar na vida. De feito, as que o practican desenvolven a autoestima, a confianza e a resiliencia e aprenden a traballar en equipo. Adoitan ter traxectorias académicas máis longas, postergar o embarazo e conseguir mellores empregos. Segundo o estudo Actividades físicas e deportivas para las adolescentes (Mapfre 2024), só un 23,3% das mozas, fronte a 49,2% dos mozos, atinxe o nivel de actividade física recomendado pola OMS. Un 65% deles practica semanalmente algún deporte de competición, fronte un 36% delas. Nos rapaces salienta a dedicación ao fútbol (57%), correr (30%), montar en bicicleta (28%), baloncesto (25%) ou tenis (23%). As actividades máis practicadas por elas son bailar (15%), pasear (9,1%), baloncesto (8,8%), voleibol (8,6%) ou fútbol (7,3%). Eles ocupan os espazos Sete de cada dez mozas presentan necesidades non atendidas e gustaríalles facer algún deporte, pero as instalacións e os espazos están ocupados maioritariamente por eles, especialmente os máis accesibles, como patios de recreo escolar ou espazos urbanos ao aire libre. Alén diso, as adolescentes teñen máis barreiras temporais, contextuais e de seguridade; elas, dispoñen de menos tempo de ocio para conciliar práctica deportiva cos estudos e as tarefas na casa, ademais de sentir vergoña, inseguridade ou intimidación en espazos de práctica masculinizados. De aí que o devandito estudo inclúa un decálogo para promover a actividade físico-deportiva nas adolescentes. En 2019, a ONG Taller de Solidariedade editou o libro De nenas a lendas. 25 mulleres deportistas que fixeron historia, unha ferramenta de sensibilización educativa para mostrar ás nenas que existen mulleres no deporte nas que se ollar. Mulleres como Verónica Boquete, Gemma Mengual ou Carolina Marín. No limiar, lemos: "Sede humildes nas vitorias e perseverantes nas derrotas. Axudádevos unhas ás outras e gozade, máis importante que o resultado é vivir cada instante do camiño". Son palabras de Gema Victoria Hassen-Bey, atleta paralímpica de esgrima sobre rodas, que nos fala doutro xeito de vivir o deporte, como a imaxe das gañadoras de ximnasia rítmica, as estadounidenses Simone Biles e Jordan Chiles homenaxeando a campioa brasileira Rebeca Andrade.