cultura

A poesía apropiarase das estreitas, retortas, históricas rúas de Combarro (Poio) o 5 e o 6 de xullo. O festival Fala o Mar, organizado pola asociación cultural Armadiña, xuntará poetas, performers, proxección e mesmo obradoiros de creación.

“Abride a fiestra que quero ver o mar” foron, segundo a versión da súa filla Gala, as últimas palabras de Rosalía de Castro antes de morrer en 1885. Desde o pasado ano, a primeira parte da frase é tamén o nome do festival que, na Casa da Matanza en Padrón, celebra a cultura galega. O 13 e 14 de xullo música, conferencias ou presentacións de libros encherán o lugar.

A poeta Pilar Pallarés (Culleredo, 1957) ten un ritmo demorado de publicación, Apenas cinco libros en 30 anos. Porén, a súa obra conta entre as máis determinantes da poesía galega recente. Este sábado, 29 de xuño, recibe o recoñecemento dos seus colegas: a Asociación de Escritoras en Lingua Galega distínguea como Escritora na súa Terra.

Aínda que en vida non foi un escritor excesivamente recoñecido, sobre todo en comparación coa súa fama póstuma, Philip K. Dick é un dos autores máis influentes na literatura contemporánea de varias linguas. A súa ciencia ficción paranoide con recado humanista, político, chega agora ao galego coa tradución de Soñan os androides con ovellas eléctricas?, a novela que inspirou o filme Blade Runner (1982).

A Casa Museo Manuel María será, un ano máis, epicentro do Convivio da Cultura Galega. Asociacións culturais de todo o país, activistas, afeccionados e militantes achegaranse o sábado, 13 de xullo, a Outeiro de Rei para celebraren o poeta da Terra Cha e o traballo popular, de base, pola cultura.

Son voces que cantan á igualdade, refugan a idea de propiedade, pensan a vida como antítese da mercadoría. Atravesan tecidos vexetais, edificios que vibran, ao fondo os faros, deuses, pedras, os animais, incluídos os sapiens. Un libre favor (Galaxia, 2019), décimo primeiro libro de Chus Pato, explora ademais o que a autora denomina “contención do eu autorial” na escrita.

Unha das demandas históricas da Real Academia Galega, a do seu financiamento, protagonizou a visita do delegado do Goberno español á institución esta terza feira, 25 de xuño. “Comprométome a dar todo o soporte á Academia ante os ministerios para que teña o financiamento axeitado”, expuxo Javier Losada ao rematar o acto.

Aprende banda deseñada con Fiz é xusto o que indica o seu título: un manual para debuxar cómic explicado en formato cómic. E protagonizado polo popular, e escatolóxico, personaxe creado por Kiko da Silva (Vigo, 1979), Fiz.

A cultura de base adopta na Galiza múltiples formas. Unha das máis tradicionais e populares é a da banda de música. Entre o 28 e o 30 de xuño, máis de cincocentos integrantes das mesmas reuniranse na Cidade da Cultura de Compostela nun auténtico congreso galego da materia, o Serán '02: II Encontro Galego de Cultura Popular.

“Queremos ofrecer un programa diverso que garanta o dereito de todas as franxas sociais á arte escénica de alta calidade”. Eis o propósito explícito da Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia, que do 18 ao 27 de xullo atinxe a súa edición número 35, cuxo programa anúnciase como “festivo, enérxico, diverso, galego, internacional, único e comprometido”.

Unha ducia de festivais, da máis variada programación e repartidos por toda a xeografía galega -aínda con predominio atlántico-, conforman a etiqueta Fest Galicia, creada pola Consellaría de Cultura e Turismo, que este ano creou a etiqueta Festivais que fan Camiño. “Son estratéxicos para a promoción do turismo musical de acordo con criterios de calidade, sostibilidade e responsabilidade social”, afirma a Xunta.

En Se calhar não é o tempo o que importa, a poeta Eli Ríos (Londres, 1976) afonda na investigación formal que iniciara en Culpable (Xerais, 2017). O poema estala e incorpora todo tipo de materiais, os ritmos desfigúranse, hai onirismo e ataques frontais ás escravitudes da vida cotiá. É, ademais, un dos últimos títulos de Urutau, recente e activa editora galego brasileira cuxa sección na Galiza dirixe Wladimir Vaz.

“A sombra das árbores é unha proposta teatral de corpo poético onde movemento e palabra cobran especial importancia. Preséntase como unha peza teatral aberta onde a dirección, xunto co grupo de actrices e actores, construirá desde ese non lugar un escenario simbólico poboado por un bosque de sombras”. Eis, sinteticamente, os argumentos do xurado do Premio Vidal Bolaño, que decidiu distinguir o traballo de Ana Abad de Larriva.

Poeta el mesmo, inspirador de dous dos grandes libros de Luis Cernuda, actor no lendario filme L'espoir (Serra de Teruel) de Malraux, alistado na Lexión cos nacionais para axiña fuxir e combater pola República na Guerra Civil. A biografía do coruñés Serafín Ferro contén un cento de vidas. É a escollida pola editorial Chan da Pólvora para a súa iniciativa Día do Orgullo Galego.

Ricardo Carvalho Calero será, á fin, protagonista do Día das Letras Galegas. E serao dunha maneira singular: dúas propostas distintas, rexistradas con apenas unhas horas de diferenza e por dous grupos de académicos distintos, apostan polo intelectual ferrolán. Sete membros da institución, todos asinantes dunha das dúas iniciativas, reivindican nun comunicado o impulso orixinal da candidatura.

A súa extensa e influínte obra poética comezou hai 20 anos con Diario bautismal dunha anarquista morta e chega a Antídoto (2018). Narradora premiada -vén de gañar o Jules Verne de literatura xuvenil-, Emma Pedreira (A Coruña, 1978) e agora obxecto de O des-en-freo, un documental de Daniel Chapela, Beatriz Pereira e Sara Piñeiro.