franquismo

Ademais dunha ditadura criminal e xenocida, o franquismo foi unha auténtica trama de corruptelas que axudou a enriquecerse a unhas oligarquías que seguen estando presentes nos principais postos de poder económico do Estado. Unha trama que, ademais, se utilizou como parte do sistema represivo.

A lexislación penal non permite a retroactividade, di o ministro de Memoria Democrática, Félix Bolaños. Desde Podemos contradino, e afirman que si se poderán xulgar os crimes do franquismo. O BNG presenta 44 emendas "para rematar coa impunidade" e Feixoo ve un intento de distraer a atención. "É escandaloso", exclama o presidente da Xunta.

Félix García Yáñez (O Barco, 1954) é licenciado en historia pola Universidade de Barcelona. Autor dunha abondosa bibliografía sobre o pasado das terras de Valdeorras, a quinta feira  publica en Nós Diario unha investigación sobre a guerrilla nesa comarca.

Invalidarase parte da Lei de amnistía de 1977 após un acordo no seo do Goberno de coalición, que recolle parte das reclamacións das forzas soberanistas.

Odette Martinez-Maler, doutorada na Universidade de Nanterre en París cunha tese sobre a memoria das guerrillas na Galiza e León, promotora do filme A Illa de Chelo e autora de diversas investigacións sobre a muller na guerrilla, achégase a este tema o 17 e 18 de novembro en Nós Diario

 

A resistencia armada na provincia pontevedresa, agás nas comarcas do interior, tivo menos actividade que noutras provincias; aínda así, as actuacións na zona de Arousa nos primeiros meses, o destacamento Paco Barreiro e os grupos que o precederon na área viguesa acadaron unha relevancia que, en gran parte, é descoñecida. Neste artigo deixaremos á parte o proceso de formación da guerrilla así como o sucedido nas terras do Deza, pois serán obxecto de tratamento noutros apartados deste monográfico.

Formacións soberanistas presentaron unha serie de emendas conxuntas á Lei de memoria democrática que se está a tramitar no Congreso. Entre as emendas, destacan as que piden a supresión do título de Rei de España, a restitución das vítimas, que se poida xulgar os responsábeis de xenocidio ou as que reclaman recoñecer a persecución cultural e lingüística, 
 

Xosé Álvarez Castro (Pontevedra,1953) leva moitos anos investigando a represión franquista nas comarcas de Pontevedra, recollendo algúns deses traballos en diversas publicacións ou no blog de referencia “anos do medo”. A terceira feira, escribe en Nós Diario sobre a guerrilla na área pontevedresa.

Desenvolverase o 26 e 27 de novembro no Pazo da Deputación e nelas debaterase sobre monarquía e igrexa e as súas relacións coa ditadura ou sobre como os beneficios obtidos polas empresas afíns ao réxime chegan á actualidade.

O xulgado proclama o sobresemento e arquivo da causa contra o colectivo de activistas que ocuparon o conxunto histórico de forma simbólica. A resolución é provisional e pode ser recorrida polos Franco ante a Audiencia.

José Gómez Gayoso e Antonio Seoane Sánchez son dous dos grandes símbolos da resistencia ao fascismo na Galiza pero tamén da brutalidade do réxime franquista.

A Gala da Memoria sumou voces para "honrar e non esquecer". A iniciativa foi do departamento de Memoria Histórica da Deputación, que busca novas fórmulas para achegar a historia á mocidade.

Nace o 25 de marzo de 1920 en Vilanuiz-Quiroga, fillo de Martín Diéguez Rodríguez e Agripina Yáñez Lorenzo. Traballa como labrego e cesteiro e tamén nos Saltos do Sil en Montefurado. Cando estala o golpe fascista en xullo de 1936, bótase ao monte coma tantos outros. Durante os meses que se ausenta son frecuentes as visitas á súa casa por parte dos gardas civís e os falanxistas, ansiosos por detelo.

É posíbel que non lle acaia adxectivación ningunha. Que a memoria sexa só iso, memoria; e que a pretensión de arrexuntala non sexa máis que unha trampullada. Primeiro engadíronlle o de “histórica”, sen reparar no símil que propuxera o finado historiador británico T. Judt de comparalas con dúas medias irmás. Unha, a memoria, nova, espelida e fermosa, a outra, vellouqueira, aburrida e de escaso atractivo; pero que non poden vivir unha sen outra. A historia precisa do rego constante da memoria e esta vese alterada con frecuencia pola primeira. Agora quérenlle aquelar o engadido “democrática”, cando é evidente que pouco democrático hai na memoria, sempre persoal, verdadeira, indiscutíbel, subxectiva, certa, “vasmo dicir ti a min que o vivín”, pódeche retrucar unha testemuña si lle argúes desde o andel da aburrida academia. Así que, na verdade, do que vai o asunto é de non chamarlle ás cousas polo seu nome.

A Comisión de Administración Xeral, Xustiza e Interior da Cámara galega aprobou de forma unánime a Proposición Non de Lei que levou o BNG co obxectivo de homenaxear a represaliadas e represaliados galegos da ditadura. No entanto, polo momento non saíu adiante a institucionalización dun día dedicado ás persoas mártires.

Os colectivos da memoria histórica demandan que a rúa que leva o nome deste alcalde da Coruña pase a chamarse doutra forma dado o historial do político durante a Guerra Civil. Así, lembran o papel de Peñamaría na "represión franquista" na comarca de Valdeorras. Consideran que a retirada desa honra serviría para cumprir coa legalidade.

A miña experiencia como enlace da Federación de Guerrillas de León-Galiza de 1942 a 1946 e como combatente na II Agrupación do Exército Guerrilleiro da Galiza de 1947 a 1951, permitiume compartir un movemento de resistencia cuxa singularidade quero pór aquí de destaque. Pretendo subliñar o pluralismo que existiu nese movemento, desde 1936 até a década dos anos 50. E lembrar unha cultura de loita popular baseada en redes sociais de solidariedade, moi distinta da cultura de aparello político-militar que quixo impor a dirección do Partido Comunista de España (PCE) a partir de 1944.