música

Sobreviven en mosteiros, colexiatas, catedrais ou santuarios. Algúns aínda soan na liturxia, pero maiormente van ficando mudos. O patrimonio organístico de Galiza, conformado por arredor dun cento de instrumentos, sofre de certa desidia. Eis un extracto da reportaxe publicada no número 320 de Sermos Galiza ao respecto.

2019 será para a Deputación de Pontevedra o Ano da Música. Así o anunciou o responsábel de Cultura e Lingua do ente provincial, Xosé Leal, para quen “a provincia ten unha gran potencia musical en todos os eidos, tanto no popular como no profesional ou no fomativo. Dedicaremos 2019 a poñela en valor”.
 

O que foi o festival fundacional do rock bravúa, aló pola década dos 90 do pasado século, é agora un encontro para amantes de punk de combate, rock antisistema e pachanga crítica. O Castañazo Rock, en Chantada o 2 e o 3 de novembro, conta este ano con nomes senlleiros como Boikot, Talco ou Dakidarría.
 

Na mente de Fermin Muguruza (Irún, Euskal Herria, 1963) todo está relacionado con todo. É como se pensase por constelacións. Alxeria, o país dos vascos, Otis Redding, os servizos secretos cubanos en apoio dos Black Panthers, as cantigas de berce de Pancho Villa, o No-Do, Mikel Laboa. O planeta vasco, todos somos Malcolm X. O triángulo musical do Caribe.
 

Fracaso Tropical significou unha inflexión no traxecto dos Resentidos. O cuarto elepé da banda máis importante do rock galego introduciu influencias latinas, facilitou a irrupción do rap e despregou lírica brillante e crítica sobre migracións. Fai 30 anos da súa publicación. Eis un extracto da peza publicada no número 319 de Sermos Galiza.

Su Garrido Pombo (Vigo, 1982) tivo unha epifanía cando, en 2003, viu Caetano Veloso actuar no parque de Castrelos. “Subiu só ao palco, fondo negro, unha cadeira e unha guitarra. Cantou e encantounos hora e media”, lembra. Ela, música de formación e por elección, tomou partido: pola sobriedade como modelo, pola apertura estilística como horizonte. Vén de facerse co premio "Narf" da Deputación da Coruña.

Dous dos máis relevantes artistas da música galega última xuntaranse o 14 de outubro en Narón para celebrar unha inciativa comunitaria: a das escolas da Semente. O festival Músicas para a Semente, organizado polo centro de Trasancos, contará coas actuacións de Ses e Caxade. Presentará Xurxo Souto.
 

Un acontecemento marcou este 2018 a música negra: a morte de Aretha Franklin. O festival galego máis especializado nese inesgotábel territorio sonoro, o Outono Códax de Compostela, non podía permanecer alleo. A súa oitava edición incluirá unha homenaxe á que o consenso crítico bautizou como “Raíña do Soul”.
 

Hai anos, Xurxo Souto teorizou sobre Los Tamara como avanzada da denominada world music. Os de Pucho Boedo e Prudencio Romo, activos durante un cuarto de século desde finais dos 50, visitaron territorios soul, bolero, danzón, baladas, canción lixeira. Con A Santiago voy, talvez o cimo da súa popularidade, estabeleceron o himno oficioso do galego emigrante. Novedades Carminha, trío compostelán, veñen de rexistrar a súa lectura do clásico á luz da cumbia psicodélica.
 

Pasaba dos 90 anos e seguía frecuentando os escenarios. Compuxo case un milleiro de cancións e entre elas numerosos himnos oficiosos da Francia do século XX. Tamén traballou no cinema. Fillo de inmigrantes armenos, Charles Aznavour morreu esta segunda feira na súa casa da serra das Alpilles, no sur do Hexágono.
 

Por debaixo da brillante superficie musical existe outra vida. Seres que circulan polas marxes, propostas orgullosamente periféricas, sangue sonoro nutrido de manierismos de procedencia múltiple. Os discos recompilatorios Galician Bizarre levan case unha década funcionando como radar da música subterránea galega. O terceiro volume está a piques de aparecer.  
 

A música de Low desprégase con lentitude. O seu núcleo é pétreo e cálido ao mesmo tempo. As voces de Alan Sparhawk e Mimi Parker debuxan liñas melódicas que, no seu último disco, acaban sepultadas polo ruído e a furia. Unha das bandas máis aclamadas da escena independente estadounidense actuarán o 1 de outubro en Compostela.
 

Nunha tarde solleira e diante dun café, Guadi Galego (Cedeira, 1974) afronta a fin de xira de O mundo está parado (2016), que fechou na pasada terza feira en Madrid. O seu EP “A bóla de cristal” pon fin ao ciclo de temática continuísta que xa comezara con Lúas de outubro e agosto (2014). No seu último traballo, a autora ofrece cinco temas de creación propia nos que ollar a través da bóla e reflexionar sobre o futuro.

Dá comezo este sábado en Vilaboa unha nova proposta musical cuxas protagonistas, nesta primeira edición, son as mulleres. Non perdas o Canteira Fest, con actividades para todos os públicos.

A décimo cuarta edición do Cantos na Maré -subtitulado Festival Internacional da Lusofonía- contará entre os seus artistas coa portuguesa Teresa Salgueiro, histórica voz de Madredeus ate 2012, ou co brasileiro Chico César, un dos últimos renovadores da MPB. Decorrerá entre o 11 e o 14 de outubro en Pontevedra, desta volta con máis escenarios que o xa tradicional Pazo da Cultura.
 

A Sala Dublín de Carballo é a sede do festival Xiria Pop de Carballo. Que inicia esta noite, sexta feira 14 de setembro, dous días de pop enerxético, garaxe punk e derivados.
 

A terceira edición do Festival do Leite contará co máis graúdo da música galega. Na letra grande do cartaz, tres das máis exitosas propostas actuais: Ses, Triángulo de Amor Bizarro e De Vacas.
 

No seu programa non abundan os nomes espectáculo e, porén, o WOS é un dos festivais principais de Galiza. Na quinta edición, que comeza esta cuarta feira en Compostela e esténdese ate o domingo 16 de setembro, consolida a súa virada cara á electrónica avanzada e a aposta por transcender o campo anglosaxón.
 

Era, talvez, a derradeira voz da época dourada do soul. Aretha Franklin, intérprete poderosa, irredutíbel, símbolo da emancipación da muller afroamericana, encarnación de himnos rebeldes da altura de Respect ou Young, gifted and black, morreu esta quinta feira aos 76 anos de idade.