viticultura

Viños que transcenden o sentido do tempo e do lugar.

Os cambios meteorolóxicos bruscos que estamos a vivir no país están a afectar a moitos sectores da economía, sendo un dos máis prexudicados o da viticultura. A necesidade de adiantar a vendima, a falta de man de obra, a recente seca ou as actuais chuvias son algúns dos atrancos que o mundo da uva tivo, e aínda ten, que superar, segundo a Asociación Galega de Viticultura (AGV).

José Luis García Pando é o presidente do Consello Regulador da Denominación de Orixe (D.O.) de Valdeorras. A súa é unha vida marcada pola produción vitivinícola xa que foi á idade de catro anos cando experimentou a súa primeira vendima. A D.O. que preside destaca pola súa produción de godellos de gran calidade no relativo aos viños brancos e de mencía no que respecta aos tintos. 

Encontrámonos en Adegas Bordel, en Sarandós, concello de Abegondo, cuxo compromiso coa calidade do produto e o territorio marcan indubidabelmente o carácter dos seus viños.

A Denominación de Orixe (D.O.) Valdeorras leva desde comezos dos anos 2000 cun incremento constante das plantacións de godello para os seus viños monovarietais, con gran acollida no mercado. Nos tintos, o mencía manda, pero tamén medra a aposta por recuperar outras variedades autóctonas da Galiza.

A madeira do país é moi prezada no proceso de avellentamento do viño.

"O viño trabállase na viña".

Viño, historia e beleza natural conforman a carta de presentación de Pazo Baión. Referente do enoturismo no Estado, na adega elabóranse os primeiros viños de pago da Galiza.

En 1979, Francisco Alfonso Reboreda volta da emigración, adquire unha parcela en Caldas de Reis e así nace Adega Pedralonga.

O prezo do monte en comarcas como Quiroga ou terra de Lemos chegou a duplicarse en 2019 e mesmo case a triplicarse con respecto aos datos de 2017.

Os cursos dos ríos Miño e Sil configuran parte destacadísima das paisaxes do viño galego alzadas en pendentes ás veces imposíbeis e resoltas para a vide con socalcos esculpidos coas mans ao longo da historia. Nesta viaxe por terras de viñas poñemos o foco na área central dos climas vitivinícolas da Galiza e no punto de fusión destes dous ríos para asentar os coñecementos de cata e do proceso de elaboración dos viños na realidade xeográfica das zonas de produción.

O clima oceánico costeiro e o chan granítico, eis os viños da beira do mar da Galiza. Estas dúas características, unidas ás variedades específicas das distintas zonas, esculpen e definen os viños que imos probar neste capítulo. Frescura, froita, intensidade aromática son características que aparecen e que teñen liñas directas co clima e co chan de onde proceden os bagos da beira do mar. Completamos o percorrido pola xeografía dos viños galegos. Boa viaxe.

O mundo do viño está rodeado de recomendacións para optimizar a satisfacción no seu consumo, en gran medida vinculado á gastronomía. Moitas delas están pensadas para a cata profesional, para o servizo en restaurantes ou para o envellecemento de botellas nas adegas. Criterios para harmonizar pratos e viños, temperaturas de servizo, que copas usar, cando hai que decantar unha botella, como conservala… son cousas que enfeitizan nunhas persoas e arrepían noutras.

Cando bebemos, bebemos. Gozamos e punto. Cando catamos, cando facemos a proba dun viño, buscamos unha análise sensorial. Interpretamos o viño á luz das percepcións que extraemos do seu tránsito polos nosos sentidos. Destacan os aromas que vimos de destripar e os sabores e sensacións que percibimos na boca. As fases clásicas da cata son a visual, a aromática e a gustativa. Imos desvendar os factores relevantes que as rodean.

A estas alturas xa é máis doado falar de aromas e comprendelos. Realmente non paramos de falar de cata. Como son os viños de lousa, os de zonas cálidas, os da costa, os que teñen caíño tinto e os de albariño, os de viñas ben coidadas, os criados en barrica e os espumantes… Vimos de repasar todo o proceso de elaboración do viño e todos os factores que inflúen nos seus aromas e gusto. Xa co viño nas mans, entramos na fase final, na proba.

A última etapa de evolución aromática e gustativa dun viño antes de probalo é a súa crianza e envellecemento. Na maioría das zonas de produción existe o hábito socialmente estendido de beber o viño novo, mais tamén de comercializar viños con máis tempo de crianza e con maior valor económico. O tempo e os materiais dos recipientes usados despois da fermentación condicionan o perfil final dun viño. O uso estendido das barricas de madeira na crianza abren paso a máis protagonistas.

Tintos e brancos secos e tranquilos forman o groso dos viños que se elaboran nas adegas e saen ao mercado. Só estes dous tipos presentan unha variedade enorme. E a cousa non queda aí. Cada vez é máis habitual ver novas elaboracións nos viños galegos, ben por recuperación de tradicións ou ben por xerar oferta propia e diferenciada doutros tipos de viños. É boa cousa coñecelos, explorar os seus usos gastronómicos e saber como se fan e que experiencia nos regalan na copa.

E chegou o momento de entrar na adega que, por suposto, pinta moito nas características finais dun viño. Que pasa dentro das cubas e como afectou ao viño que estou probando? Hai moitos xeitos de facer un viño, diversidade de técnicas e estilos persoais de quen elabora. Mais imos coñecer os procesos enolóxicos básicos que acontecen na adega e o proceder máis convencional na maior parte delas para obter os principais tipos de viño que atopamos regularmente no mercado.

Os sumilleres Martiño Santos e Xosé Gontá son os autores do coleccionábel 'A nación dos mil viños' que este xornal publicará de terzas a sextas feiras desde o 4 de xaneiro. Nós Diario conversa con eles para coñecer como se introduciron no mundo do viño e que atoparán as lectoras e os lectores  nas 16 entregas.