Un novo lawfare, en Chile

O alcalde da comuna de Recoleta, no norte de Santiago de Chile, está en prisión preventiva desde hai un par de semanas por decisión dunha xuíza que atendeu a petición da fiscalía de que debía ir a prisión por ser un perigo para a sociedade chilena, e porque de permanecer en liberdade habería serio risco de fuga. Até aquí todo parece normal, a xustiza actúa diante dun caso de corrupción contra un político; pero se escarvamos un pouco, informándonos de quen é o acusado e de que o acusan, levántanse moitas interrogantes, e podemos concluír que estamos diante dun novo caso do chamado lawfare; unha actuación pola que os poderes xudicial e mediático combinados interfiren na vida política para desprestixiar e derrubar a quen lle resulta incómodo ao sistema. Daniel Jadue Daniel Jadue é un coñecido político chileno de orixe palestina que se ten destacado pola denuncia do sionismo e do xenocidio contra o seu pobo; pero que sobre todo alcanzou un importante recoñecemento popular polo seu labor de goberno á fronte da comuna de Recoleta desde 2012. A súa popularidade levouno ademais a ser precandidato da esquerda á presidencia do país en 2021, sendo derrotado nas primarias polo actual presidente Gabriel Boric. Con esta operación de 'lawfare' búscase crear un problema interno no Partido Comunista de Chile, con traslado automático ao Goberno de Gabriel Boric Como alcalde, puxo en marcha importantes actuacións para mellorar as condicións de vida da poboación da súa comuna nos ámbitos cultural, de vivenda e socio-sanitario; destacando de entre todas elas as Farmacias Populares, un programa que tiña como obxectivo permitir aos habitantes da comuna o acceso a medicamentos e material sanitario a un prezo máis baixo que no mercado das farmacias privadas. A iniciativa superou os límites de Recoleta, creándose unha asociación de farmacias populares á que se adheriron preto de 150 comunas de todo o país, de distintas cores políticas. Dado que rachaba co monopolio das empresas e laboratorios farmacéuticos, ao pouco tempo de poñerse en marcha empezaron os ataques nos medios de comunicación e as denuncias. A empresa creada para a compra e distribución quebrou por erros de xestión aos que non foron alleos os problemas de abastecemento na etapa da Covid, os obstáculos postos por quen controlaban o mercado e as fortes presións exercidas polo poder económico; pero pese a todo, as farmacias populares seguen sendo unha realidade en algunhas comunas de Chile. O momento oportuno Tres anos de investigación xudicial non aportaron ningunha proba concluínte para soster as acusacións de estafa, mala administración e fraude fiscal, pero a ampla cobertura mediática neste tempo si que ten afectado á imaxe de Daniel Jadue en sectores pouco informados e facilmente influenciábeis pola demagoxia que procede a vincular automaticamente a política coa corrupción. A decisión de decretar prisión preventiva, criticada por desproporcionada e discriminatoria ao respecto das medidas adoptadas contra outros políticos con acusacións máis graves, supón un torpedo contra a esquerda chilena. Torpedo que puido ser disparado en calquera momento dos últimos tres anos, pero faise agora porque Chile, a partir do mes de outubro, entra nun intenso calendario electoral que empezará coa escolla de alcaldías e concellos municipais, gobernadores e gobernadoras e integrantes dos consellos rexionais e rematará en novembro de 2025 con eleccións parlamentarias e presidenciais. Daniel Jadue non pode presentarse ás eleccións municipais de outubro porque a lei impídelle un seguinte mandato consecutivo, por tanto o obxectivo desta operación de lawfare vai moito máis alá do futuro da comuna de Recoleta. O que realmente se busca é trabar a posibilidade de que poida presentarse a calquera outro cargo electivo que lle permita amplificar a súa popularidade e o seu prestixio, e búscase tamén crear un problema interno no Partido Comunista de Chile, con traslado automático ao goberno de Gabriel Boric no que dirixentes e militantes comunistas asumen importantes responsabilidades. Jadue, sendo dirixente do PCCh, mantén un apoio crítico ao goberno, non ocultando as súas discrepancias coa política externa que considera aliñada cos EUA. Tamén ten cualificado a xestión gobernamental de pouco ambiciosa, responsabilizándoa en parte da desafección que se ten instalado en sectores populares que apoiaron o acceso de Boric á presidencia tras as mobilizacións sociais en 2019 e 2022 e esixían transformacións de raíz para superar un réxime que mantén aínda moitos elementos do pinochetismo.