A sétima sesión do ciclo Poetas Di(n)versos xunta na Coruña esta segunda feira, 23 de abril, a poeta occitana Aurélia Lassaque e o galego Darío Xohán Cabana. É xustamente a lingua do País d'Oc a que une a práctica poética destes dous autores.
A oitava edición do festival Ponte Poética, que se celebrará esta fin de semana en Pontevedra organizado polo concello, xuntará voces poéticas internacionais. De Galiza a Occitania, de Catalunya a Irlanda, de Portugal a Euskal Herria.
Catorce versos compoñen unha das máis universais formas clásicas do poema, o soneto. A ela entregouse Xoán Carlos Domínguez Alberte (Ramirás, 1966) no seu último proxecto, o libro Soneto no alfabeto (Galaxia). “Foi un exercicio de disciplina e gozo”, explica sobre unha obra enfocada a lectoras e lectores mozos.
A primeira edición do festival de poesía Alguén que respira! de Compostela deixará pegada. Polo menos en forma de libro. Un volume editado por Política Lingüística e mais o concello recolle obra de todos as autoras participantes e algunha importante novidade: un avance dos novos poemas de Olga Novo ou as primeiras traducións ao galego do inglés Andrew McMillan e do sirio Mohamad Frias.
Dezasete sílabas, unha idea -dúas ao máximo-, e unha sensibilidade aguda sobre os cambios de luz e o devalo das estacións. Velaí unha definición posíbel do haiku, unha das formas mínimas do poema, importada de oriente. Helena Villar Janeiro (Becerreá, 1940) publica agora medio cento deles en Poesía mínima (Alvarellos).
“Coa mesma convicción de que poesía está nos bares, volveremos encher de poesía unhas cantas barras”. A partir desta idea, Ponme un poema! leva poemas aos despachos de bebidas espirituosas o sábado 24 de marzo en Allariz. E farao da man de Samuel L. París e a cantora Mónica de Nut.
O primeiro festival de poesía Alguén que respira! celebrarase a partir desta cuarta feira en Santiago de Compostela. Organizado polo concello en colaboración con Política Lingüística, e dirixido polo poeta Antón Lopo, esta edición inaugural céntrase “na oralidade como base do impulso poético e os procesos de creación lírica nos territorios en conflito bélico”.
Novoneyra nunca puña o ramo a Os Eidos. Libro en proceso, aberto, unha das experiencias poéticas máis intensas do século XX, seguiu traballando nel durante décadas. Rescribindo, depurando, reordenando. Agora, a case vinte anos da morte do autor, Chan da Pólvora publica a máis completa edición do crucial ciclo de poemas.
Un xigante vivo da poesía en castelán lerá os seus poemas a segunda feira na Coruña. Antonio Gamoneda (Oviedo, 1931) protagonizará con Dores Tembrás (Bergondo, 1979) a xornada mensual do ciclo Poetas Di(n)versos.
Aqueles versos que Méndez Ferrín, no seu prólogo á poesía de Heriberto Bens, denominou “tridentinos” centran a atención de Díaz Castro: poeta en formación (1914-1939), o penúltimo ensaio -acaba de publicar con Xurxo Martínez Común temos a patria- de Emilio Xosé Ínsua. Esta quinta feira preséntao en Compostela, ás 19.45 na Libraría Couceiro.
Non é habitual na literatura galega que unha poeta reedite as súas obras. Ainda menos que o faga por xunto nun volume. E, porén, este é o caso de Marilar Aleixandre (Madrid, 1947), que en Mudanzas e outros velenos (Galaxia, 2017) reúne tres libros fundamentais na súa traxectoria.
Nese territorio que non é nin a terra nin o mar, sobre o que se despregan as mareas e onde se cruzan universos, escribiu Antón Lopo Corpo, o libro de poemas co que vén de gañar a sexta edición do premio Lueiro Rey. “O elemento central é a noda, ese espazo híbrido que non é auga nin area, e que eu chamo perímetro nómada”, define.
Foi talvez a voz máis salvaxe da poesía dos 90. Os seus textos relataban vidas periféricas en pequenas cidades grises, o traballo como condena e explotación, unha rabia existencial sen concesións, pouca esperanza. Aquela ollada directa, dura e sensíbel a un tempo, ocupou tres libros de poemas, un de relatos e unha novela. Despois esvaeuse. Agora, Kiko Neves (Ponteareas, 1969) regresa, mais ao vivo e con músicos á beira.
Aos 101 anos do seu falecemento, a Asociación Cultural O Galo de Compostela organiza unha homenaxe ao poeta Eduardo Pondal. Será esta sexta feira, ás 19.30 horas, no Museo das Peregrinacións. O profesor e escritor Carlos Callón disertará sobre o significado político e literario do autor do Himno Galego.
Algúns dos poemas máis célebres da literatura galega atópanse nun libro humilde, cuxa primeira edición facturou un fabricante de cartóns para confitarías. Os soños na gaiola, de Manuel María, non só achegou a lingua a centos de cativas e cativos. Tamén inventou un xénero para o galego: a poesía infantil. A fundación que custodia o legado do poeta vén de editar a obra na versión máis achegada a como a concibira por primeira vez hai medio século.
Lumes (Apiario, 2017) é un libro sobre como se forxa o suxeito. Sobre o que hai debaixo da superficie morna da familia. Sobre tenrura e decepcións. Sobre poemas atopados ao bordo dun encoro. Sobre a política dos afectos. Sobre a clase social dos paxaros e “o lugar máis pobre da terra”. “Todos estamos aquí para ser ridículos. Para algunha vez perdoar e ser perdoados”, escribe Ismael Ramos (A Picota, Mazaricos, 1994) no poema Primeira menstruación de María.
En 1981, e vinculada a unha asociación cultural da Illa de Arousa, nacía a revista Dorna. Expresión poética galega. A máis veterana das publicacións activas dedicadas á poesía vén de colocar nas librarías o seu número 40. Desde o segundo, a facultade de filoloxía da Universidade de Santiago de Compostela faise cargo da edición.
