“Isto non é outra escolma. É un reto. O reto de leres como feminista a poesía rosaliana”. Con esta contundencia abre a profesora Helena González Fernández (Vigo, 1967) o limiar a Rosalía feminista, a escolma de poemas de Rosalía de Castro que vén de elaborar para Edicións Xerais. “Deberás disporte a ler desde o 'triángulo de furias”, advirte ao lector.
"Sardiña reflexiona sobre unha lingua que non é súa e, ao tempo, perténcelle”. Así resume a editorial Chan da Pólvora o novo libro de Miriam Reyes (Ourense, 1974), unha das poetas ibéricas de maior relevo e que agora se estrea en galego. Esta quinta feira en Compostela e a sexta en Vigo presenta a obra.
A máis veterana das revistas literarias galegas, Dorna, vén de publicar o seu número anual, o 41. Poesía, narrativa curta, tradución, escrita dramática e poéticas compoñen este repositorio de voces novas e consagradas situadas en pé de igualdade.
“Onde eu vivo viven polacos, italianos, rusos. Ninguén sabe quen son eu, nin que existe Galiza a miña patria”. E, porén, Francisco Álvarez, Koki (A Guarda, 1957), residente en Nova York desde hai décadas, resístese. “Na nosa casa fálase galego, sexa na Galiza, en Nova York ou na China”. E escríbese, porque Koki é poeta e o seu último libro titúlase A memoria das palabras (Edicións Fervenza, 2018).
Maraxe e Ricardo Seixo ofrecerán, esta quinta feira ás 20.30 horas en Foz, un recital de poesía e música tradicional.
Concorreron 41 traballos a este premio. O xurado estima que o poemario gañador “constrúe un universo lírico enraizado na mellor tradición literaria occidental”
A contradición é tamén un dos motores da poesía. Percibiuno Cesáreo Sánchez Iglesias (O Irixo, 1951) no Vietnam, o territorio do seu último libro de poemas: “Eu tiña vontade de falar daquel país e da súa historia. Mais, ao tempo, pensaba que era cruel falar da guerra nun lugar tan fermoso”. Decidiu asumir o paradoxo. As bolboretas do Mekong é o resultado, un extenso volume de memoria e crónica, de celebración e dó.
Unha das voces máis relevantes da literatura portuguesa última -Valter Hugo Mãe e un dos grandes narradores, e poeta de culto, da galega -Miguel Anxo Murado- comparten escenario esta segunda feira no auditorio do Centro Ágora da Coruña.
“Hai que entreterse. / Para que o teu corpo sexa un corpo e non todos os corpos / todas as rúas / todos os versos / todas as cancións, / hai que entreterse”, escribe Lucía Aldao en Todo isto antes era noite, o seu primeiro libro nunha editora comercial. Son poemas nocturnos, urbanos e con banda sonora, experiencias no bordo do outro, un sistema de comunicación alternativo, nada autocompracente.
“puxémosche música electrónica / e luces rosas estroboscópicas / por enriba dos recordos e as hortensias / estabas tamén naquela rave ás 6 da mañá dando de comer ás pitas”, escribe Nuria Vil no poema A crespa de Comesaña. Vil (Vigo, 1993) é a autora que pecha Dentes para a mazá, antoloxía subtitulada Doce poetas en creación.
Catro libros publicados en vida e mais un inédito -Lili sen pistolas, finalista do Esquío en 1986- conforman a poesía toda de Xela Arias. Autora de universo singular e voz anticipada ás novas poéticas dos 90, a editorial Xerais vén de reunir a súa obra poética nun volume.
Son 11 poemas de fasquía breve pero ecos amplos, extensos. Investigan no cotián, pero nun cotián concreto e determinado. Carne da minha carne é a nova obra de Susana Sánchez Aríns, poemas do pan e da cociña da aldea. “pousar o pano branco / e deixar levedar // o milagre da massa multiplicada”, escribe no poema, como un haiku, fermento.
O poeta Carlos Penela (Vigo, 1975) vén de se facer, por segunda vez, co premio Eusebio Lorenzo Baleirón, fallado esta segunda feira na Casa da Cultura de Dodro. O seu libro O tépedo vento que pasa sobre o mundo, presentado a concurso baixo o lema Anábase,valeulle a consideración do xurado como mostra de “síntese e depuración ascensional”.
Na Cama do meu avó Manuel Sanmartín Méndez, o novo libro de Celso Fernández Sanmartín, os poemas son concretos, materiais. Do pequeno ángulo dun obxecto extraen intres decisivos. A súa ollada asombrada non despreza ningunha peza do real. “Quixen buscar un símbolo ao que agarrame para buscar consolo á falta do meu avó”, sintetiza o poeta. Atopouno nunha cama arrombada no faiado.
A penúltima sesión do ciclo Poetas Di(n)versos achega á Coruña a obra de dúas autoras procedentes de xeografías opostas, pero creadoras de poemas rebeldes, desafiantes. O cubano Víctor Rodríguez Núñez e a fonsagradina Xiana Arias estarán a segunda feira, 26 de novembro, no Centro Ágora para amosar a súa obra.
A poeta e novelista Berta Dávila (Compostela, 1987) gañou o premio Díaz Jácome de poesía con Limiar.
A poesía é tamén un exercicio sobre a propia memoria. Así parece enfocala Vítor Vaqueiro (Vigo, 1948) no seu último libro, 1968 (Laiovento, 2018). Mais nestes poemas, a memoria individual crúzase coa memoria colectiva e os múltiples rostros da rebelión constitúen a súa materia. “O 68 aínda é un ano tan significativo para a miña xeración...”, di, “puntualizo: para os que fan parte da miña xeración e non desertaron”.
Con Mapa de xeografía emocional, Martiño Maseda (Vilalba, 1970) acaba de se facer co premio de poesía Leiras Pulpeiro. 1.500 euros, placa e diploma conforman un galardón que convoca o Concello de Mondoñedo coa colaboración da Deputación de Lugo.
A poesía moveuse maiormente nas sombras. Á marxe. Fóra dos focos que alumeraon outros xéneros no centro dos campos literarios. Por veces de maneira voluntaria, por veces non. A estas cuestións dedica a Asociación Galega de Editores un simposio en Compostela os vindeiros 15 e 16 de novembro.
