A intelixencia artificial e a (macro)economía

Os recentes desenvolvementos no campo da intelixencia artificial cativan a nosa imaxinación en múltiples sentidos. Dentro do enxame de especulacións desatadas, a pregunta polo impacto económico da intelixencia artificial está a acaparar non poucos titulares. Goldman Sachs estima que o PIB global aumentará nun 7% nos próximos 10 anos. O McKinsey Global Institute prevé un crecemento anual adicional do PIB de até un 3,4% para as economías desenvolvidas ao longo da vindeira década. No Estado español, un estudo realizado pola consultora Implement –baixo encargo de Google– indica que a intelixencia artificial tería un impacto positivo no PIB estatal dun 8%. En contraposición, o fondo de investimentos Elliott vén de sementar dúbidas sobre unha das principais empresas beneficiadas pola expansión da intelixencia artificial: Nvidia. A súa análise sinala a existencia de expectativas non realistas sobre a velocidade de adopción da intelixencia artificial por parte do tecido produtivo. Isto leva a unha sobrevaloración das accións de compañías relacionadas co despregamento desta tecnoloxía. A modo de exemplo, o pequeno pánico bolsista vivido a finais de xullo ao redor de varias compañías tecnolóxicas (Amazon, Apple, Google, Meta, Microsoft, Nvidia, Tesla) semella orixinarse polo desequilibrio entre os enormes investimentos que están realizando estas compañías para situarse no mercado da intelixencia artificial e uns relativamente modestos resultados. A IA pode mellorar a coordinación entre tarefas e permitir que as traballadoras se centren en tarefas clave Neste contexto Daron Acemoglu –do Massachusetts Institute of Technology– presenta un documento de traballo no que teoriza sobre como avaliar o impacto da intelixencia artificial na produtividade –e subsidiariamente no PIB, salarios e desigualdades–. Así mesmo, realiza unha aproximación empírica para a economía dos Estados Unidos. A nivel teórico, Acemoglu propón que a produción de bens e servizos pode ser entendida como combinación de distintas tarefas. As ganancias en produtividade derivadas da intelixencia artificial poden transmitirse por dúas canles principais. En primeiro lugar, a automatización: a expansión do número de tarefas produtivas que pasan a ser realizadas por capital (traballo morto, cristalizado) en detrimento do traballo vivo. En segundo lugar, o crecemento na complementariedade das tarefas: a intelixencia artificial pode mellorar a coordinación entre tarefas e permitir que as traballadoras se centren en tarefas clave, automatizando aquelas máis rutineiras. Impacto económico A nivel empírico, os resultados presentados por Acemoglu para os Estados Unidos son de signo contraditorio e de magnitude menor á estimada polos informes antes mencionados. Acemoglu afirma que tan só sería rendible substituír por intelixencia artificial 23% de todas as tarefas susceptibles de seren substituídas por esta tecnoloxía. En consecuencia, os incrementos estimados para a produtividade total dos factores sitúanse entre 0,66 e 0,9% en 10 anos. En termos de PIB, o escenario máis optimista manexado polo autor resulta nun crecemento adicional a dez anos vista dun 1,56% impulsado pola intelixencia artificial. Acemoglu non prognostica unha caída dos salarios ao estaren as tarefas substituíbles por intelixencia artificial homoxeneamente distribuídas entre grupos sociais. Por último, contraargumentando previsións doutros autores, semella que a introdución da intelixencia artificial na economía estadounidense non vai ser un factor que axude a mitigar a desigualdade na distribución da renda. Determinados grupos sociais –como as mulleres con rendas baixas– poderían incluso ver diminuídos os seus ingresos. Do mesmo xeito que ocorre noutros campos, as evidencias contraditorias sobre os posibles impactos económicos da intelixencia artificial suxiren que é preciso máis e mellor investigación. Non só no plano académico, senón tamén desde as institucións públicas de goberno e mesmo desde o sector privado. Velaí unha posible receita para non deixarnos levar pola fascinación que producen nos humanos as nosas propias invencións. Estudar o impacto medioambiental desta nova tecnoloxía é unha cuestión que aínda está pendente.