China: epicentro diplomático do mundo

Durante os meses de marzo e abril do ano pasado, a República Popular de China situouse no centro da atención mundial. Tras unha sofisticada mediación que implicou varios meses e esforzos diplomáticos en distintos niveis, o Goberno liderado por Xi Jinping logrou o que parecía imposíbel: estabelecer as condicións de confianza para que Irán e Arabia Saudita, países enfrontados desde hai anos no caldeado taboleiro xeopolítico de Medio Oriente, restabelecesen relacións diplomáticas. A continuación das relacións selouse en Beijing, capital da República Popular, onde o secretario do Consello Supremo de Seguridade Nacional de Irán, Ali Shamkhani, e o conselleiro de Seguridade Nacional saudita, Musaid Al-Aiban, asinaron o acordo para reiniciar a relación bilateral. Mais dun ano despois, o trato subscrito na capital chinesa persistiu no medio de novas tensións en Asia Occidental. O xenocidio en curso perpetrado por Israel sobre a poboación palestina na Faiza de Gaza representa o principal punto de inflamación xeopolítica da rexión e o vector máis prominente de polarización global na actualidade. Pola natureza relixiosa, os contornos xeopolíticos e atributos xeoestratéxicos do conflito entre Irán e Arabia Saudita, o alcance da mediación chinesa tivo características históricas. Ambos os dous países, ademais de competir dentro do propio universo teolóxico do islam (sunismo vs. chiismo), enfrontáronse nunha guerra fría rexional que encarou o Estado Islámico (financiado desde o reino saudita, ventre do wahabismo) e unha galaxia de milicias coordinadas por Irán que, anos despois, daría lugar ao Eixo da Resistencia: a dor de cabeza incurábel de Washington e Tel Aviv. Por todo isto, a iniciativa exitosa de mediación implicou un logro xeopolítico e diplomático de alto valor para Xi Jinping, quen proxectou unha notábel capacidade de influencia nunha rexión onde Washington sempre tivo a última palabra. Para a Casa Branca, a continuación das relacións foi interpretada como un desafío estratéxico á súa hexemonía, en tanto a súa condición de "gran árbitro" dos asuntos de Medio Oriente quedou abertamente cuestionada. China, tratando de reeditar o seu logro do ano pasado, ve no conflito entre Israel e Palestina unha oportunidade para unha nova xogada de impacto diplomático. Nos últimos meses, a República Popular desenvolveu unha intensa axenda de diálogo, negociación e achegamento entre faccións, moitas delas enfrontadas (como o caso de Fatah e Hamás) da resistencia palestina. Reconciliación política A finais do mes pasado, 14 organizacións palestinas acordaron traballar na "unidade nacional", que sentaría as primeiras bases dunha proposta dun eventual goberno cohesionado nunha etapa posconflito. A mediación diplomática chinesa, novamente, está a lograr o impensábel: construír un marco de confianza que permita avanzar na reconciliación de organizacións políticas con case 20 anos de división e enfrontamento ao lombo. O compromiso selado recentemente en Beijing por parte das faccións palestinas para avanzar no obxectivo final dunha reconciliación política é en si mesmo un éxito diplomático en toda regra. China inflúe a favor da causa da liberación palestina (baixo o consenso as resolucións da ONU) pero a través de medios políticos e diplomáticos, proxectando así unha imaxe global como "potencia construtiva" en escenarios de conflito de interese mundial, que lle permite diferenciarse dun Washington cómplice do xenocidio israelí. Tel Aviv uliu o perigo desta iniciativa de mediación e os seus resultados, xa que a colonización sistémica e a imposición dun sistema de apartheid nos territorios palestinos ocupados tamén se sustentou en sobreexplotar as divisións internas do movemento de liberación palestino. Ismail Haniyeh, xefe político de Hamás, quen encabezou a delegación do grupo nos diálogos promovidos por China, foi asasinado por Israel na cidade de Teherán, capital da República Islámica de Irán, o pasado 31 de xullo. Irán prometeu represalias militares contra Israel e o conflito rexional volveu inflamarse en todos e cada un dos seus contornos xeográficos: Líbano, Iemen e Iraq. O agravamento das tensións en Asia Occidental, aínda que podería interromper momentaneamente a manobra diplomática de China, dificilmente logre desarticulala por completo. En Beijing xa se deron os primeiros pasos do único roteiro dispoñíbel que ten a resistencia palestina para fortalecerse politicamente ante unha escalada por parte de Tel Aviv. A mediación diplomática chinesa está a construír un marco de confianza que permita avanzar na reconciliación Independentemente de como evolucione o contexto xeopolítico en Asia Occidental, China proxectouse como o epicentro diplomático do mundo, coa capacidade de destrabar conflitos e rivalidades internas ou xeopolíticas. Aínda que no táctico isto implique propinarlle unha derrota diplomática e narrativa a Washington, o cálculo chinés vai máis aló. "O mundo está a pasar por cambios importantes non vistos nun século", dixo o presidente Xi Jinping en setembro do ano pasado, convencido de que a civilización occidental está en descenso mentres que a de China está en ascenso. Que mellor forma de afirmar esta visión global que usar a diplomacia no canto da guerra para diferenciarse dun Occidente engaiolado nunha única forma (colonial e violenta) de conducir os asuntos mundiais?