Pregunta: O XIII Congreso Nacional da UPG vai desenvolverse nun momento en que a crise económica e o rescate están no primeiro plano do debate político.
Resposta: O congreso ten lugar ao se cumprir o prazo estatutario para a súa celebración. A situación externa é problemática e iso centrará tamén os debates mais na organización interna a situación é tranquila se a compararmos con outros momentos históricos. Os debates actualizarán as conclusións do relatorio do ano 2008 en que xa perfilamos as características da crise que se estaba a producir e faciamos unha análise da organización nas claves que o nacionalismo contemplou ese proceso de carácter imperialista.
O nacionalismo e o afán de soberanía é crucial para modificarmos o que está a acontecer.
P: Nas teses dan por esgotada a vía do avance para o autogoberno desde o actual modelo autonómico e apostan pola soberanía nacional. Que supón este posicionamento na práctica política?
R: Sempre estivo no cerne ideolóxico do BNG aínda que agora fica máis clarificado. Outro tema son as cuestións tácticas en momentos determinados. Partimos da idea de que a globalización está a provocar un auténtico desastre para as nacións periféricas. Combater a globalización con máis globalización é ridículo. Enfrontármonos a ela desde unha óptica como a nosa significa subliñar os aspectos que son a razón de ser do nacionalismo. O primeiro deles é que hai que ter capacidade de decisión, dito en termos políticos, ter soberanía. Se as institucións democráticas non representaren as vontades dos pobos será imposíbel rectificar o que está a pasar. En segundo lugar, os países periféricos teñen un gravísimo problema de falta de posibilidades para ter sectores produtivos propios con entidade. Están a ser roubados e as súas bases produtivas anuladas. En terceiro lugar cómpre termos instrumentos de intervención pública e aí referímonos á cuestión financeira. É imprescindíbel contarmos con banca pública galega, instrumentos financeiros propios e, por último temos que ter un sistema de financiamento do país de noso que teña, como mínimo, as características do concerto vasco. Esta é a maneira de enfrontarmos a crise económica desde unha perspectiva galega. Querermos resolvelo dicindo que precisamos máis Unión Europea ou unha política fiscal común a toda Europa é aínda máis dramático. O nacionalismo e o afán de soberanía é crucial para modificarmos o que está a acontecer.
P: Que papel cumpre nesa situación o nacionalismo?
R: O discurso fundamental é impregnarmos a sociedade galega da idea de que ninguén agasalla nada, de que todos os pobos, e en particular o galego, viven do seu traballo, que agardarmos calquera tipo de redención que veña de fóra é irmos a unha política suicida, como nos demostran os vinte últimos anos. Non hai que ter medo de collermos as rendas do propio país e esa é unha das ideas chaves que temos de introducir na nosa sociedade. A concreción é a que me refería, banca pública, sistema de financiamento propio, política fiscal progresiva, capacidade de decisión, soberanía e descuberta de sectores produtivos estratéxicos onde poidamos xerar riqueza, a comezar coa nosa base agraria. Vexamos Alemaña, Francia, Estados Unidos ou mesmo parte do Estado Español e concluiremos que é impensábel un país normal sen base agraria. O que está a acontecer co sector naval, co leite, coa pesca, o paro en especial na mocidade, unha poboación activa pequena mais un alto índice de emigración.... estes temas están vinculados ao deseño que sofre o país.
Aceptamos a interdependencia, non o dominio porque é antidemocrático e lesivo para os intereses do pobo
P: Volven sobre o tema do imperialismo equiparado á globalización.
R: Trátase dunha idea básica mais non é só nosa. As características da globalización son unha trama económica cada vez máis oligopólica, un papel do capital industrial financeiro hexemónico e dominante, unha tendencia a que o capital xogue a facer negocios de carácter especulativo e descontrolado ademais dun baleirado das institucións democráticas e unha xeraquización explícita dos estados. Atreverse a dicir que a periferia é unha Europa distinta, impoñer criterios lesivos que van facer inviábel calquera tipo de incentivo económico para desenvolver o país é facer unha guerra onde somos subordinados. A globalización é dominio, é interdependencia. Aceptamos a interdependencia, non o dominio porque é antidemocrático e lesivo para os intereses do pobo. Niso equipáranse ás descricións do imperialismo clásico por parte do marxismo ou mesmo por Castelao que tiña claro que se trataba da maior rémora para se achegar á liberdade de todas as patrias.
P: Afondan entón nas mesmas teses do anterior congreso?
R: Son claras. Galiza con capacidade de decisión, globalización igual a imperialismo, loita nacional e social amalgamadas e unha de uso interno mais importante que se refire ás adaptacións que temos que facer como militantes na actuación e o traballo social e na presenza institucional. Trátase, neste sentido, dun combate contra a burocracia, a favor da iniciativa e a presenza social e de axilidade nas respostas. A militancia nun partido xustifícase en función do que se contribúe a facer socialmente, na práctica, non en nome de principios ideolóxicos abstractos.
P: A UPG sempre promoveu que os seus militantes formaran parte doutras plataformas de acción social. Refírese a outro xeito de presenza social? Está a pensar no 15M, poño por caso?
R: Hai outras épocas históricas onde un peso forte dunha actitude burocrática ou ideoloxista tiña consecuencias menos negativas que agora. O tempo ía con outro vagar e a política podíase planificar. Agora cómpre estarmos nos sitios, nas mobilizacións sociais. Vermos a causalidade que poden ter certas actuacións non debe levar ao abstencionismo, senón a defendermos a nosa actuación. Canto ao 15M, un dos efectos disto foi o cambio lingüístico. É preciso estarmos cos ollos abertos e termos iniciativas. O que non pode ser é que rapaces e rapazas galegos pensen que teñen os mesmos problemas que en Francia.
P: O discurso nacionalista está a ser atraente para a mocidade?
R: Estamos diante do sector máis vulnerábel á globalización en especial no aspecto comunicativo. A capacidade de control actual é brutal e fai crer que vivimos na realidade brutal. Hai xente que pensa que o mundo se pode amañar a través de internet. Este control e o baleirado das institucións democráticas son dous factores que compre ter en conta.
P: A UPG móstrase coma un partido sólido, sen fisuras, é esa a súa realidade interna?
R: Débese a que se logrou conformar un grupo político onde a idea fundamental é que Galiza existe, cunha concepción patriótica do país. Existe unha conciencia de que o nacionalismo realmente é viábel se se ten unha opción clara de cambio do modelo capitalista. Por outra parte, a experiencia da evolución do propio BNG confirma que o noso papel é fulcral no mantemento dunha opción nacionalista.
P: Como ve o BNG na actualidade? Desde a Asemblea de Amio vostede non se pronunciou ao respecto.
R: Falo onde teño que falar. Non teño no BNG cargo de representación unipersoal ningún, non ten razón que me converta en voceiro. Iso si, nunca calei en ningún órgano onde participo e non son persoa tendente a ocultar o que penso. Cadaquén ten as súas lealdades e eu, mentres estea nun lugar, respecto as regras do xogo. Estou disposto a falar das políticas do BNG, non doutro tipo de aspectos que son os que se están a levar ao ámbito mediático. Se estou nunha organización política é para respectar as decisións democráticas e levar á sociedade as decisións adoptadas. Desde un punto de vista político e participativo o BNG e a UPG son exemplo de democracia.
P: Nun horizonte próximo sitúanse as eleccións autonómicas. Que agarda do futuro inmediato do BNG?
R: Cunha situación externa tan crítica, todas as previsións fican en interrogantes. O BNG desde un punto de vista orgánico atópase con boa saúde. Agora non vou negar que a escisión provoca un dano social e tamén o fará de carácter electoral. Pódese comprobar que este proceso foi sobredimensionado, axitado nos medios de comunicación, en especial nos que están ao servizo do PP, como a TVG, porque están a detectar que teñen unhas fraxilidades electorais graves e a única esperanza é que haxa outras opcións para conservaren a maioría política. Lamento que se producise unha escisión, mais non fomos nós os causantes. En todo caso, está claro que sería mellor un nacionalismo galego unido nun momento como este dunha situación de dominio tan grave.
É radical dicir que o galego é a nosa lingua, que temos que producir ou defender unha república galega?
P: Como ve a aposta por un galeguismo de carácter integrador?
R: O nacionalismo é incómodo e faise aparecer o galeguismo como alternativa. Galeguista é o PP e o PSOE, mais... que é o galeguismo? Todo e nada. No fondo non se cre no país. É o estereotipo do galego que non sabe se sobe ou baixa levado á política. Dise que cómpre rematarmos cos radicalismos e eu pregúntome se é radical dicir que o galego é a nosa lingua, que temos que producir ou defender unha república galega.
P: Como vai saír a UPG deste congreso? Darase unha renovación dos órganos políticos? Concorre vostede de novo á secretaria xeral?
R: Haberá mudanzas lóxicas; non só nos órganos senón tamén nos cargos unipersoais e unha delas será a de secretario xeral. No último congreso xa anunciei que non me volvería presentar e son consecuente co que entón dixen. Levo doce anos na secretaría -aínda que moitas veces se di que son moitos máis- e creo que hai persoas que poden desempeñar moi ben esta función. Eu seguirei en activo, non só se saio electo para o comité central, senón na base organizada do nacionalismo, traballando politicamente na miña comarca, e tamén no terreo intelectual, non só no ámbito da crítica literaria senón tamén da historia.
P: Quen o substituirá na secretaría?
R: É unha decisión que se toma no congreso. As propostas das asembleas de zona vótanse e delas sae o novo comité central que escolle un secretariado político, órgano que fai a proposta da persoa que ocupará a secretaría xeral, que se escolle no congreso.
